Wordt het nog wat met de winter?

Verder wachten we in het hele land eigenlijk nog op de eerste sneeuw van betekenis, liggen de natuurijsbanen er vooral werkeloos bij en is er ook van de dynamische kant van de Nederlandse winter maar weinig te melden. We hebben eigenlijk nog geen stormen gehad en aan regen hebben we tot nu toe ook niet meer dan de normale hoeveelheid te verwerken gekregen. Met hogedrukgebieden dichtbij is het weer eigenlijk vaak saai, een beetje vergelijkbaar met de herfst die qua weerbeleving ook al niet tot de hoogvliegers van de laatste jaren behoorde.

Warmbloedige hogedrukgebieden

Het is het allemaal net niet. Toen we in december tot twee keer toe een voor winterweer veelbelovende drukverdeling op de weerkaarten zagen, zette die, toen het puntje bij het paaltje kwam, toch niet door. Twee keer waren het warmbloedige hogedrukgebieden die juist het tegenovergestelde wisten te bewerkstelligen. Het werd bijzonder zacht. Daarna leken we vanaf de jaarwisseling op een westcirculatie af te stevenen, maar ook die zette niet door en werd middenin zomaar afgekapt, omdat zich boven Scandinavië plots een hogedrukgebied vormde.

Voor de komende tijd lijken het toch weer hogedrukgebieden op de Oceaan te zijn die het weer bij ons in de greep hebben. Ze liggen steeds zo dat het in Scandinavië en in het oosten van Europa wel koud kan worden, door de bellen met poolkou die daar om het hogedrukgebied heen naar het zuidoosten afzakken, maar bij ons niet. Wij krijgen er af en toe niet meer dan een afzwaaiertje van mee, maar dat is boven de warme Noordzee dan alweer zover opgewarmd dat zelfs een natte sneeuwbui er bij ons niet in zit. En dat is het treurige verhaal van deze winter.

Poolwervel enorm sterk

Er zit veel tegen. Zo is de poolwervel dit jaar enorm sterk en vertoont vooralsnog geen enkel teken van verzwakking. Omdat de stroming hoog in de atmosfeer aan de randen van het poolgebied daardoor extra sterk is, maken hogedrukgebieden in het hoge noorden, die de kou naar Nederland zouden kunnen brengen, nauwelijks kans. We hebben ze de afgelopen weken wel af en toe in de weerkaarten voor de lange termijn zien opduiken, maar de werkelijkheid was toch steeds anders. Iedere keer werd de voor de vorming van zo’n hogedrukgebied benodigde bovenluchtrug aan z’n noordkant afgevlakt. Daarmee kwam het hogedrukgebied niet in het noorden, maar verder naar het zuiden te liggen. Vaak met zijn basis in de zachte lucht. En dus werd het niet koud, zoals een tijdje wel in de weerkaarten zat, maar juist een stuk warmer. Het is al meerdere keren gebeurd.

Helemaal kansloos lijkt het vervolg van de winter niet, tenminste als je naar andere parameters kijkt. Het koppel van La Niña en de PDO -- dat we nu hebben, levert in februari niet zelden rustig hogedrukweer op. En ook de drukverdeling, die in december in het westen van de VS en Canada voor zeer koud en in het oosten van de VS en Canada juist voor extreem zacht weer zorgde, is in de regel niet ongunstig voor kouder weer bij ons in februari. We blijven wel met die sterke poolwervel zitten, die ook in februari iedere ontwikkeling in het noorden onmogelijk lijkt te maken.

Sterkere zon

Mochten de hogedrukgebieden er wel komen, maar dan op een zuidelijkere positie, dan hoort alleen stralingskou nog tot de mogelijkheden, kouder weer dus dat niet door een koude bovenlucht wordt ondersteund. In januari werkt dat nog wel, zo merken we ook nu heel even. Maar in februari wordt dat, door de steeds sterker wordende zon, allemaal een stuk lastiger. Vorig jaar zagen we daar een mooi voorbeeld van, toen we na de vorstperiode in een zuidelijke stroming terechtkwamen en de zon doorbrak. Binnen de kortste keren werd in het zuiden van het land al bijna 20 graden.

De berekening voor de lange termijn, zoals die bij het ECWMF gisteravond is verschenen, laat eigenlijk precies het scenario zien waar we de rest van de winter in Nederland waarschijnlijk rekening mee moeten houden. Namelijk dat waarin hogedrukgebieden weliswaar dichtbij liggen, maar niet op een plaats die in Nederland winterweer oplevert. Eerst liggen ze nog ten westen van Europa op de Oceaan, daarna lijken ze Europa in te schuiven, steeds op een positie ten zuiden van ons. Aan het einde van de periode, en dan zitten we in de week van 14 tot en met 21 februari, ligt het hogedrukgebied boven het zuidoosten van Europa, met Nederland in een langgerekte zuidelijke tot zuidwestelijke stroming. Een vroege twintiger ligt dan eerder voor het oprapen dan nog een late winterperiode. We moeten eerlijk zijn; daarvoor ziet er gewoon niet goed meer uit.