De eerste week van augustus was kletsnat

Met uitzondering van een smalle strook aan de noordwestkust, de westelijke reep van Zuid-Limburg en delen van Friesland, Groningen en Drenthe, heeft de regen eigenlijk overal flink toegeslagen. Op veel plaatsen is in de eerste augustusweek al tussen 60 en 90 millimeter gevallen en delen van Gelderland, Overijssel, Noord-Holland, Brabant en Zeeland staan al boven 100 millimeter. Lichtenvoorde in de Achterhoek was tot en met gisteren de koploper met in de eerste 7 dagen van augustus maar liefst 142 millimeter, wat op gemiddeld iets meer dan 20 millimeter per dag neerkomt. Daarna volgen Kapelle met 130 millimeter, Nijmegen met 126 millimeter en Duiven met 125 millimeter.

Groot contrast met vorig jaar

Het contrast met augustus vorig jaar kan bijna niet groter zijn. Toen was het juist bijzonder droog, regende het nauwelijks en kwamen we op een steeds groter neerslagtekort uit. De velden waren bruin, bomen lieten hun blad vallen en op steeds meer plaatsen werd het onttrekken van water aan het oppervlaktewater aan banden gelegd. Nu is het neerslagtekort juist snel afgenomen. Landelijk staan we inmiddels op 117 millimeter. Dat is precies de normale gemiddelde waarde voor deze periode van het jaar. Omdat de komende dagen nauwelijks meer regen wordt verwacht, loopt het tekort dan weer iets op.

Ook in Nederland hebben we door de vele regen van de laatste tijd hier en daar met kortdurende wateroverlast te kampen gehad. Ook zijn de akkers nat en is het voor de boeren lastig om met hun machines de velden op te gaan. Beken en riviertjes staan vrij hoog en zelfs in de Rijn wordt een licht verhoogde waterstand waargenomen, waarbij moet worden aangetekend dat de rivier in juli juist nog erg laag stond. Er was een snel herstel.

Ongewoon sterke straalstroom

De vele regen van deze zomer werd door een ongewoon sterke straalstroom veroorzaakt. Aangewakkerd door de grote temperatuurverschillen tussen het zuiden en noorden van de meeste continenten op het Noordelijk Halfrond, werd de wind in de hoge delen van de atmosfeer een stuk sterker dan in zomers van voorgaande jaren. Lagedrukgebieden, die zich op de Oceaan vormden, konden daardoor over relatief veel energie beschikken en kwamen prominent op de weerkaarten terecht. Het leverde allerlei extremen op, van onweer met gigantische hagel en windstoten in de Alpen en Italië, tot overstromingen in Slovenië en nu ook in grote delen van Scandinavië. En, aan de andere – warme – kant van de straalstroom extreme hitte in het zuiden en zuidoosten van Europa, geholpen door warmbloedige hogedrukgebieden die door extra daalbewegingen in de atmosfeer nog meer warmte konden produceren dan ze anders in deze tijd van het jaar al hadden gedaan.

Ook in andere landen ging het mis. Denk hier aan de extreme overstromingen van vorige week in China, de uit de hand gelopen storm van gisteren in het oosten van de VS, maar ook de hitte in het zuiden van de VS en in Zuidoost-Azië. Nog maar enkele dagen geleden moest het programma van de World Jamboree van de scouts in Zuid-Korea worden aangepast, in verband met de extreme hitte en de gevolgen daarvan voor de deelnemers.

Vanaf nu een stuk droger

De tweede week van augustus lijkt in Nederland gelukkig een stuk droger te verlopen dan de kletsnatte eerste. Helemaal droog is het niet, want vanavond al kan in de zuidelijke helft van het land alweer wat regen vallen, maar vanaf morgen overheersen de droge perioden wel en komt de zon er vaker door. Daardoor lopen de temperaturen eindelijk op en kan het vrijdag weer eens op veel plaatsen zomers warm worden.

Op de wat langere termijn lijken we in Nederland met een zuidwestelijke wind te maken te krijgen. Warmere lucht is daardoor nooit ver weg en het weerbeeld is op z’n hoogst nog licht wisselvallig te noemen, met slechts af en toe een bui en maar heel zelden de passage van een wat actievere storing. Veel vaker schijnt de zon en de temperaturen handhaven zich op een niveau van tussen 21 en 24 graden, wat zeer aangenaam te noemen is.

Perspectieven op de langere termijn

Ook voor de weken daarna zijn er perspectieven, voor hogere temperaturen en fases met mooi nazomerweer. We gaan de fase van het jaar in waarin de wind vaker uit het zuiden waait, een trend die ook op de weerkaarten voor de langere termijn al zichtbaar is. En omdat het in het zuiden nog steeds warm is, kunnen ook wij daar af en toe wat van meepikken. Ondertussen blijft ook wel af en toe een bui of een storing overkomen.