De ene bui is de andere niet

De afgelopen dagen namen we stap voor stap afscheid van de zomer. Steeds verder dalende temperaturen, buien, en inmiddels heeft de hele vochtige lucht ook plaatsgemaakt. Voorlopig is er nog geen zicht op een terugkeer van zomers weer, of een nazomertje. Hoewel veel mensen blij zullen zijn dat het allemaal niet meer zo klam en plakkerig aanvoelt, krijgen we er wel koeler en wisselvalliger weer voor terug. Bijna elke dag vallen er wel buien, zij het de ene keer meer en heviger dan de andere. Maar: de zon doet ook elke dag goed mee.

Kustbuien

Vanochtend merken we dat vooral in de kustgebieden, daar vielen (en vallen) nog steeds een paar stevige buien, hier en daar ook met onweer. In het binnenland is het eerst nog vrij zonnig, het klaarde daar mooi op nadat de buien uit de nacht vanochtend vroeg al waren weggetrokken. Pas in de middag trekken de buien vanuit het westen ook verder het binnenland in. De wind komt weer uit de enigszins vertrouwde zuidwesthoek. Daarmee houden we voorlopig een wisselvallig, maar gematigd weertype. Zon, wolken, af en toe een bui. Niet warm, niet koud, niet heel nat maar ook niet droog. Tja.

Gelukkig zijn de verschillende weermodellen het vandaag en morgen al een stuk beter eens dan over bijvoorbeeld afgelopen donderdag en vrijdag. Voor die dagen waren er ook vlak van tevoren nog allerlei verschillen van ‘inzicht’, en bleken sommige berekeningen er echt finaal naast te zitten. De overeenstemming voor vandaag en morgen is dus wel prettig. Maar toch zijn heel veel details met een weertype als dit natuurlijk moeilijk te geven. Ja, er vallen af en toe buien, maar waar precies, dat weet niemand tot vlak van tevoren. Blijft het droog in Zandvoort? Moet ik een poncho meenemen naar Mysteryland? Kan mijn wedstrijd morgen wel doorgaan? Die antwoorden moeten we je grotendeels schuldig blijven. Maar ook weer niet helemaal.

Zeewater

Voor de dag van morgen geldt in elk geval dat het westen en noordwesten van het land de grootste kans hebben op buien. Net als vandaag. Behoorlijke plensbuien misschien ook. Dat zie je wel vaker in deze tijd van het jaar. Een belangrijke aanjager van die buien is namelijk de temperatuur van het zeewater. Gemiddeld gezien worden de hoogste temperaturen van het zeewater gemeten in augustus en september. In augustus is dat 20 graden en in september 19 graden. Als het boven land kouder is – wat nu bijvoorbeeld in de ochtend zo is – ontstaan er op die grens makkelijk buien. Langs de kust dus.

Eerder in het jaar is dat precies andersom. Dan is het zeewater nog niet zo warm en als het dan boven land nog veel warmer is, ontstaan juist dieper landinwaarts de felste buien. De hoosbuien van gisteren in het zuidoosten van het land hadden nog dat laatste beetje broeierige warmte waarmee ze extra gevoed werden. Daarbij hebben we op het moment ook nog een vrij koude 'bovenlucht' zoals we die hogere luchtlagen vaak noemen, waardoor de verschillen nog groter zijn en de buien extra fel kunnen uitpakken.

Dreigende luchten

Dan hebben we nu ook nog te maken met kustconvergentie. Boven zee waait het harder dan boven land. De wind botst als het ware op de minder sterke stroming boven land. De lucht wordt dan gedwongen om op te stijgen. En ook dat is een voedingsbodem voor buien. De komende dagen zie je dat mooi gebeuren. Ga je op het strand staan, dan zul je regelmatig tegen hele dreigende luchten aankijken – als je niet al drijfnat aan het regenen bent. Pas in de loop van de dag zie je het hele zaakje vaak verder het binnenland in schuiven, maar daar zijn de buien minder talrijk en vaak kakken ze onderweg ook weer een beetje in.

Na het weekend ziet het er sowieso ietsje droger uit, dan gaan er weer andere processen spelen. De dagelijkse gang bijvoorbeeld, waarbij de stapelwolken in de loop van de dag onder invloed van de temperatuurstijging ontstaan, groeien en uiteindelijk soms groot genoeg worden om een bui te produceren. Aan het eind van de dag zie je al die wolken geleidelijk weer kleiner worden en verdwijnen. Dat gaan we maandag waarschijnlijk zien. Verder gebeurt het natuurlijk ook af en toe dat er gewoon een front langskomt dat regen of buien veroorzaakt. Dat lijkt woensdag dan weer te gebeuren. Maar, het resultaat blijft natuurlijk hetzelfde; je moet af en toe je paraplu of je regenbroek erbij pakken.