Driekwart van Spanje dreigt woestijn te worden

Terwijl droogtes zich aaneenrijgen en de temperaturen en de verdamping van water, die daarvan het gevolg is, omhoog schieten, worden in Spanje meer en meer water intensieve gewassen verbouwd, neemt het aantal megastallen toe en neemt de trek van het platteland naar de stad steeds grotere vormen aan. De waterbehoefte stijgt hierdoor, terwijl er door de vaak jarenlange droogtes juist veel minder water beschikbaar is.

Irrigatiekanalen

Wie door Spanje reist, ziet ze overal: de irrigatiekanalen. Een gebied ter grootte van net geen 4 miljoen hectare wordt er intensief besproeid, om de groei van gewassen mogelijk te maken die naar heel Europa worden geëxporteerd. Ongeveer 80 procent van de totale watervoorraad in Spanje gaat aan bevloeiing van die velden verloren. Zo’n driekwart van de oogsten is voor export naar de rest van Europa bestemd.

Een andere sterke groeier, is de vee-industrie. Steeds meer megastallen zien het licht, steeds meer dieren worden er gemest. Dat kost veel voedsel en water en levert steeds grotere hoeveelheden mest op, die bijna ongeremd over het land worden uitgereden. Volgens het ministerie van Milieu is het hierbij al lang niet meer zo dat het land hierdoor vruchtbaarder wordt, volgens de ambtenaren, die er een rapport over hebben geschreven, werkt de vele mest op het land inmiddels als een vergif en gaan steeds grotere stukken, van oorsprong vruchtbare en voor landbouw goed te gebruiken grond, erdoor verloren.

Inkrimpen veestapel

Ook in Spanje, en dat zal ons Nederlanders bekend in de oren klinken, zit er maar één ding op. En volgens de ambtenaren is dat het inkrimpen van de veestapel. Anders loopt het ook in Spanje totaal uit de hand. De krant El Pais meldt het op zijn pagina’s.

De gebieden die het meeste gevaar lopen om in woestijnen te veranderen, liggen in het zuidoosten en zuiden van Spanje. Het gaat om de provincies Murcia, Almeria, Granada en Malaga. Ook de Ebrovallei, van Huesca via Zaragoza naar het oosten loopt gevaar, evenals de gebieden aan weerszijden van de rivier die eraan grenzen. Kijk je wat dieper, dan is in driekwart van Spanje de verwoestijning op de een of andere manier al aan de gang.

Klimaatverandering

Het klimaat in Spanje is, sinds de metingen er in de vorige eeuw op grote schaal zijn begonnen, met ongeveer anderhalve graad opgewarmd. Daarbij is het aantal hittegolven er verdubbeld en rijgen perioden met droogte, die vaak vele jaren aan een stuk duren, zich uiteen. Terwijl steeds meer water verdampt en ongebruikt de lucht in vliegt, neemt de waterbehoefte hand over hand toe, niet alleen omdat steeds meer gewassen worden geteeld die een grote waterbehoefte hebben, maar ook omdat de verstedelijking in Spanje erg snel gaat en de toeristenindustrie veel water nodig heeft, evenals de vee-industrie.

Het is al met al de combinatie van de uit de hand lopende klimaatcrisis en de menselijke activiteit die het gevaar vergroot dat zo’n driekwart van Spanje de komende tientalen jaren in een woestijn verandert. Het ministerie van Milieu luidt dan ook de noodklok.

Noodkreet

Het is een noodkreet die in de grootste delen van Spanje tot nu toe nog aan dovemans oren is gericht. Aan de andere kant geven wel steeds meer mensen aan dat ze de vele hitte zat zijn, dat ze de stijgende kosten voor de producten die onder misoogsten te lijden hebben (zoals olijven) niet meer kunnen opbrengen. En dat ze zo langzaam aan geen uitweg meer zien. Er zal dan ook iets moeten gebeuren. Om het niet nog verder uit de hand te laten lopen.