Extreme regen Griekenland: inwoners weten zich geen raad

Verantwoordelijk voor de extreme regenval is een lagedrukgebied, waarvan het centrum ten oosten van Sicilië boven de Middellandse Zee ligt. Er omheen wordt in een boog vanuit het zuiden supervochtige, van de warme Middellandse Zee afkomstige lucht aangevoerd. Via het eiland Skiathos komt een lange buienstraat bij de stad Volos het Griekse vasteland op. Daar bevindt zich ook een bergrug die de regen verder aanwakkert.

Gisteren nog werd met ongeloof naar de modelverwachtingen gekeken die voor het door overstromingen getroffen gebied tot neerslaghoeveelheden van boven 2000 millimeter gingen, en dat in meerdere dagen tijd. Met de bijna 800 millimeter die inmiddels op de natste plaatsen lijkt te zijn gevallen, behoren hoeveelheden boven 1000 millimeter zeker tot de mogelijkheden. En dat zijn toch al zeer indrukwekkende uitslagen.

Direct aan zee

De meest extreme neerslagsommen zijn de afgelopen 36 uur direct aan zee gemeten, maar ook wat dieper in het binnenland is het bijzonder nat. De beelden spreken voor zich. Straten staan onder water, huizen lopen onder, aardverschuivingen richten schade aan, watergangen lopen vol en rivieren treden buiten hun oevers. In het nieuws gaat het over niets anders meer. Verslaggevers staan in de regen met hun voeten in het water of volgen mensen die hun ondergelopen huizen en bedrijven weer droog proberen te krijgen.

Op sommige plaatsen is het zo nat het water direct vanaf het land de zee in stroomt, alles met zich meenemend wat op zijn pad komt, zoals complete auto’s. Voor de mensen in het zwaarst getroffen gebied is het wel een wanhopige situatie. Op een filmpje op X (het vroegere Twitter) is te zien hoe de burgemeester van Volos over een ondergelopen straat loopt en automobilisten toeschreeuwt om zo snel mogelijk naar huis te gaan . Alles komt onder water, zegt hij. En de rivieren overstromen. Er is geen redden aan.

Hoogste temperaturen

Het lagedrukgebied bij Griekenland is één van de twee (de ander ligt voor de westkust van Portugal) die zich een gaat in de onderkant van een hogedrukgebied in de bovenlucht hebben gevreten. De top ervan, met daarin de warmste lucht, ligt boven Nederland. Toch worden niet bij ons, maar in Frankrijk de komende dagen de hoogste temperaturen gemeten. Daar kan het plaatselijk 40 graden worden. Dat heeft ermee te maken dat de zon in die omgeving sterker is en ook de wind. De warme lucht op hoogte wordt dan beter mee gemengd in de luchtlaag eronder. De sterkere zon zorgt ervoor dat het warmtepotentieel van de huidige weerssituatie daarbij beter wordt benut. In Nederland lukt dat niet meer.

Toch zijn de temperaturen ook bij ons deze week uitzonderlijk hoog voor de tijd van het jaar. En dan gaat het niet alleen om de daadwerkelijk gemeten temperaturen, maar ook om de verwachte lengte van die uitzonderlijk warme periode. Die kan nog wel een week duren. En tijdens zo’n week liggen, als de achtergrondfactoren om wat voor reden dan ook nog een beetje wijzigen, verrassingen op de loer. De temperatuur kunnen zomaar ergens uitschieten. Dat gebeurde op 15 september 2020 ook, toen het in Gilze-Rijen 35,1 graden werd.

Tot en met donderdag regen

De regen in Griekenland lijkt nog tot en met donderdag aan te houden en in de loop van die dag geleidelijk op te houden. Het lagedrukgebied blijft dan een tijdje tegen de Noord-Afrikaanse kust plakken, om tijdens het weekend en in de eerste dagen van de nieuwe week naar Turkije te trekken. Ook daar kan plaatselijk erg veel regen vallen. Volgens de huidige berekeningen is vervolgens de Zwarte Zee het doel en komt uiteindelijk ook het weer in delen van Oekraïne nog onder invloed van de depressie. Maar dat is nog erg onzeker.