Januari 2023 tot nu toe veruit natste ooit gemeten
Vanochtend hebben waarnemers van het KNMI op veel plekken alweer ruim 10 millimeter neerslag afgetapt. Deze maand staat de teller in ons land tot en met 16 januari op gemiddeld 100 mm. Nooit eerder was het over deze periode zo nat als dit jaar. Het oude record was een landelijk gemiddelde van 94,1 mm in 1948. De waarnemer in De Bilt heeft maar liefst 133 mm opgevangen, tegen 98,5 mm in 1948! Mogelijk wordt later deze maand daar het januarirecord verbroken.
Barendrecht en Soest zijn de natste plekken met nu al 137 mm, tegen 57 mm in het Limburgse Roermond. Alleen in 1948 was het lokaal nog iets natter. In Nijkerk viel toen 133 mm en in Oude Zeug (bij Kreileroord) 154,5 mm. Opvallend is dat zeker in De Bilt de voorsprong op de nummer 2 gigantisch is, met 133 mm tegen 98,5 mm in 1948. Normaal valt in ons land in de eerste januarihelft zo’n 36 mm. Ook als in de historische datareeks vanaf 1870 wordt gekeken, is geen nattere januari te vinden dan dit jaar.
Kouder en droger
Voorlopig zijn we er nog niet, want ook vandaag valt uit een storing nog zo’n 10 millimeter regen en later vandaag neemt ook de kans op smeltende sneeuw toe. Vanaf morgen is het een aantal dagen een stuk droger. Vooral de kustprovincies blijven gevoelig voor enkele winterse buien, maar er zijn ook droge dagdelen met soms flink wat zon. De temperatuur gaat daarbij gevoelig naar beneden, in de nachten kan het soms matig vriezen.
Na het weekend keert het zachte winterweer terug, maar de langetermijnberekeningen laten voorlopig nog geen terugkeer zien naar zeer wisselvallig weer, al neemt de kans op neerslag wel weer iets toe. Volgens het gemiddelde van de berekeningen valt er in de rest van de maand nog zo’n 25 mm. Het maandtotaal zou daarmee gemiddeld in ons land op 125 mm uitkomen. Sinds het begin van de metingen was het 4 jaren nog natter. Zo viel in 1984 126,6 mm, in 1995 130,2 mm, in 1948 131,2 mm en in 1988 135,2 mm. In 1948 viel in het Noord-Hollandse Oude Zeug (bij Kreileroord) 209 mm, een landelijk januarirecord. Deze records lijken overeind te blijven staan.
Mocht er in De Bilt nog 25 mm bijvallen deze maand, dan staat daar de teller op 158 mm en dat zou wel een lokaal record betekenen. In 1984 werd door de waarnemer in De Bilt 147 mm opgevangen en in 1948 was dit 143 mm.
Januari steeds zachter en natter
Er is een duidelijke trend te zien in het winterklimaat. De maand januari wordt net als de andere wintermaanden snel zachter en natter. Dit komt omdat koude lucht, waar we in de vorige eeuw vaker mee te maken hadden, een stuk droger is dan zachte lucht. Koude lucht kan minder vocht bevatten. Als het koud is valt soms winterse neerslag, maar meestal zijn dit geen grote hoeveelheden. In een warmer klimaat worden de winters dus steeds natter. Naast de toename van de hoeveelheid waterdamp in de lucht zien we ook een toename van de westenwind, waardoor depressies ons vaker zullen bereiken.
Klimaatmodellen verwachten dat depressies per graad opwarming 7% meer neerslag brengen. En als door meer westenwinden meer depressies worden aangevoerd, zal de winterneerslag nog wat harder toenemen. De statistiek laat dit nu al zien. In dertig jaar tijd is in De Bilt de gemiddelde temperatuur van januari van 2,2 naar 3,6 graden gestegen. De landelijke hoeveelheid neerslag is van 66 naar 72 mm gegaan, een stijging van ruim 10%. In de top-10 natste januarimaanden sinds het begin van de landelijke neerslagwaarnemingen in 1870 vinden we uit deze eeuw 2004, 2007, 2015, 2016 en zeer waarschijnlijk ook 2023. Ook opvallend: in de top-10 vinden we geen één jaar van vóór 1948.
