Kou komt dichterbij: Noord-Europa de diepvries in

Lagedrukgebieden trokken de afgelopen dagen steeds ten westen van ons land langs. De lagedrukgebieden namen over het algemeen een route van zuidwest naar noordoost. Wij bevonden ons steeds aan de oostflank van die lagedrukgebieden, waardoor er over het algemeen een zuidwestelijke wind stond. Het waaide daarbij vaak stevig door. Warme lucht werd op hoog tempo naar onze regio getransporteerd. En niet alleen bij ons, maar bijna heel Europa was het zeer zacht. Zelfs in Noord-Europa stegen de temperaturen op veel plaatsen tot boven het vriespunt en in de Alpen is het zo zacht dat er in de lagere gebieden vrijwel geen sneeuw ligt.

Extreem zacht

De aangevoerde lucht was zelfs zo warm, dat oudejaarsdag de warmste decemberdag ooit gemeten was. Ook de jaarwisseling was de zachtste ooit en de eerste temperatuurmetingen van 2023 waren de hoogste waarden ooit gemeten in januari. Uiteraard speelt de opwarming van het klimaat hierbij ook een rol.

Hogedruk in het noorden: kou zakt uit over Europa

De komende week staat er dan wat te veranderen op de weerkaarten. De eerdergenoemde lagedrukgebieden strekken zich op dit moment helemaal uit van de Britse Eilanden tot aan de omgeving van Spitsbergen. Die warme lucht reikt daardoor ook ver naar het noorden en koude lucht kan Europa niet bereiken.

De komende dagen breidt een sterker wordend hogedrukgebied zich echter uit van het poolgebied richting Scandinavië. Tegelijkertijd trekt een lagedrukgebied Rusland in. Daartussen komt een noordoostelijke stroming op gang die in één klap keer zeer koude lucht vanuit Rusland over heel Scandinavië verspreidt. Dit gebeurt zo tussen woensdag en donderdag.

Zie hieronder de animatie van de hoogte van het 500 hPa vlak. De hoogte van het 500 hPa vlak is een maat voor de temperatuur in de onderste 500 hPa van de atmosfeer. We zien de kou vanuit Rusland Noord-Europa instromen.

‘Onderdoor trekkende lagedrukgebieden’ zuigen kou aan

Gedurende deze week trekken een paar lagedrukgebieden, die bij ons komende week opnieuw voor regen, veel wind en bij tijd en wijle ook zeer zacht weer zorgen, van west naar oost onder Scandinavië langs. Ten noorden van deze lagedrukgebieden staat een (noord)oostelijke wind die de koude lucht nog eens extra hard ‘aanzuigt’.

Vorstgrens in Duitsland

En zo ligt tegen komend weekend pardoes de vorstgrens ineens weer relatief dicht bij ons land. In vrijwel heel Scandinavië vriest het dan flink, op veel plekken is dan zelfs sprake van heuse diepvriestemperaturen. Op veel plekken vriest het namelijk ruim 10 graden en verspreid over de Noordse landen komen zelfs temperaturen van 20 tot 30 graden onder het vriespunt voor. De vorstgrens komt ten hoogte van Denemarken en Duitsland te liggen en vormt de scheiding tussen een zeer koude en relatief warme luchtmassa.

Zie hieronder de animatie van de temperatuur: vanaf halverwege de week verovert koude lucht Noord-Europa. Later zien we de koude lucht soms ook uitzakken over Centraal-Europa.

Veel sneeuw in Duitsland en Denemarken?

Rondom het gebied van deze luchtmassagrens gaat veel neerslag vallen. Aan de noordkant - de koude zijde - van de eerdergenoemde lagedrukgebieden, is dat allemaal in de vorm van sneeuw. En zo projecteren de weermodellen ineens tientallen centimeters tot lokaal zelfs een halve meter sneeuw in bijvoorbeeld Denemarken. Ook grofweg de noordelijke helft van Duitsland maakt kans op sneeuw.

Kou en sneeuw in Nederland?

Voor Nederland trekken deze lagedrukgebieden dan net te noordelijk langs, waardoor wij in zachtere lucht blijven zitten. Wel is het later komende week waarschijnlijk een stuk frisser dan bijvoorbeeld vandaag (nieuwjaarsdag) en gisteren, met maximumtemperaturen (ruim) onder de 10 en mogelijk zelfs rond 5 graden. Ook dan valt regelmatig neerslag, en zeker in het binnenland is het dan niet uitgesloten dat er af en toe een vlok natte sneeuw bij de neerslag zit. Grootschalige sneeuwval ligt momenteel niet in de lijn der verwachting, maar is ook niet uitgesloten. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer zo’n lagedrukgebiedje toch wat verder richting het zuiden langs passeert.

Er is een kleine kans dat de winterkou het Europese continent later nog verder verovert. Zo zijn er op de langere termijn binnen de weermodellen enkele leden die een winters scenario laten zien met ijsdagen en ’s nachts matige vorst, maar deze leden zijn flink in de minderheid. De kans hierop is vooralsnog dan ook niet heel groot.

Samenvattend kunnen we dus stellen dat het in de loop van komende week kouder wordt, Noord-Europa de diepvries ingaat en er relatief dicht bij onze omgeving weer sneeuw gaat vallen. Echt winterweer en veel sneeuw zitten bij ons niet direct in verwachting, maar in tegenstelling tot de voorgaande weken neemt de kans op winterweer wel weer iets toe.

Ook de Alpen eindelijk sneeuw

Tenslotte werpen we nog even een blik op de Alpen. Ook daar was het de afgelopen tijd bijzonder zacht. Zo zacht zelfs, dat in de meeste skigebieden nauwelijks sneeuw ligt onder zo’n 2000 meter hoogte. Laaggelegen pistes zijn op veel plekken dan ook gesloten en de mensen in de skigebieden snakken naar sneeuw.

En die sneeuw lijkt er te komen. Achter de lagedrukgebieden die ten zuiden van Scandinavië langs trekken, draait de wind naar het noordwesten. Over de Alpen wordt dan eindelijk weer eens koele en vochtige lucht aangevoerd. Die vochtige en koele lucht botst dan tegen de Alpenkam aan, waardoor vooral aan de west- en noordkant van het gebergte veel sneeuw kan vallen. Nu al laten de weermodellen voor komend weekend lokaal 1,5 meter sneeuw zien. Hoe het precies uit gaat pakken, hangt natuurlijk af van details die de komende week duidelijk gaan worden.

Hou Weer.nl de komende dagen in de gaten voor de (winterse?) ontwikkelingen op weergebied!