Kouder dan 20 graden, hoe bijzonder is dat?

Gisteren was het behoorlijk koel, voor het eerst deze zomer werd nergens in het land de 20 graden gehaald. De Bilt bleef steken op 19,0 graden, terwijl Maastricht niet verder kwam dan 17,9 graden. En dat terwijl warme vochtige lucht ons land binnenstroomde. Er was alleen geen zon en er viel langdurig (mot)regen, daardoor bleef het kwik achter. Lelystad was met 19,7 graden de warmste plek. Ook in het Limburgse Arcen werd het geen 20 graden en dat betekent dat we ook dit jaar geen zomer hebben waarbij het op één van de weerstations in ons land elke dag warm is met 20 graden of meer. Vorig jaar lukte dit bijna, weerstation Arcen noteerde alleen op 1 juni geen warme dag, alle andere 91 zomerdagen wel. Dit jaar was het elke zomerdag warmer dan 20 graden op het Limburgse station, tot gisteren.

Koude zomerdag?

Het voelt als een koude zomerdag, als de temperatuur in deze fase van de zomer de 20 graden niet haalt. En dat is ook zo, want het is dan in De Bilt immers 4 graden te koud. Voor het Limburgse Arcen, waar de normaal 25,4 graden is, ga je dus naar een afwijking van minstens 5,5 graden. Op de Waddeneilanden is de afwijking tegenover normaal minder groot, zo is het op Vlieland eind juli gemiddeld 21,3 graden.

Vroeger heel normaal

Om dan toch maar meteen met de deur in huis te vallen: we zijn afgelopen jaren door de klimaatverandering behoorlijk verwend geraakt en eigenlijk was dit helemaal niet bijzonder. Koele zomerdagen, kouder dan 20 graden, kwamen in het oude klimaat in de vorige eeuw heel vaak voor. Deze eeuw is het minder gebruikelijk. Zo is de temperatuur op 27 juli in De Bilt sinds 1901 maar liefst 41 jaren onder 20 graden blijven steken! Deze eeuw gebeurde dat in 2015 (40e plek) en 2023 (31e plek) met respectievelijk 19,7 en 19,0 graden. De 39 jaren in de vorige eeuw waren vaak nog veel kouder, dat betekent dat het vroeger elke 2 à 3 jaar niet lukte op 27 juli om de 20 graden te halen. Deze eeuw lukte het slechts één keer in 12 jaar om niet boven 20 graden uit te komen.

De top-10 bestaat zelfs uit jaren met 17 graden of kouder. In 1918 hadden we officieel de koudste 27 juli met een maximumtemperatuur van 14,4 graden. Zoiets is in het huidige klimaat niet meer voor te stellen en ook niet meer mogelijk, door de inmiddels flink opgewarmde Noordzee. Eenzelfde situatie zou nu een maximumtemperatuur rond 16 graden geven.

In Limburg 30 jaar geleden voor het laatst onder 20

Voor Limburg is de situatie door klimaatverandering helemaal veranderd. Daar was het op 27 juli in 1993 voor het laatst (derde decade juli) kouder dan 20 graden! Sindsdien lukte dat nooit meer, behalve gisteren. Kijken we naar weerstation Maastricht, waar de metingen teruggaan tot 1906, dan was het van 1906 tot en met 1993 maar liefst 34 jaren kouder dan 20 graden. Dat komt overeen met gemiddeld een keer in de 2 à 3 jaar geen twintiger op 27 juli. Na 1993 lukte het dus van de dertig jaren, behalve dit jaar, nooit meer. Wat dat betreft is het klimaat dus heel snel aan het opwarmen en raken we de koude zomerdagen kwijt.

Vleugje oud klimaat

Komende week kunnen we nog even proeven aan het oude klimaat. Het is namelijk zeer wisselvallig en soms staat er veel wind. De wind draait naar de noordwesthoek, de koudste richting in de zomermaanden. Daardoor zal de temperatuur vanaf maandag blijven steken op 18 tot 22 graden. Ouderwets koel dus!