Steeds meer kans op natuurbranden in Nederland

Iedereen die wel eens een vuurtje stookt, weet het: hoe droger het hout, hoe beter de fik. Lekker voor je vuurkorf of open haard, maar in de natuur kan dat hartstikke gevaarlijk zijn. Het ziet er naar uit dat het risico op brand in de natuur de komende jaren steeds groter wordt. Experts waarschuwen ook dat onbeheersbaarheid van dit soort branden op de loer ligt.

Duizend keer brand

Ons klimaat wordt langzaam warmer en droger, dat is bekend. Ook buien worden extremer, maar die dragen nauwelijks bij aan het verlichten van droogte. Inmiddels komen in Nederland al heel regelmatig natuurbranden voor. Vooral in de erg droge jaren. Zo ging het aantal meldingen in het zeer droge 2018 richting de duizend. Meestal kunnen die branden nog wel in de kiem worden gesmoord, maar door de stijgende temperaturen en het eveneens stijgende neerslagtekort nemen de risico’s toe.

"Natuurbranden zullen zich vaker ontwikkelen tot branden die niet meer geblust kunnen worden, maar pas stoppen als er geen brandstof meer is", schrijven de onderzoekers van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV), het KNMI en andere kenniscentra in een gezamenlijk rapport. Die brandstof bestaat bijvoorbeeld uit bomen en planten. De deskundigen voorzien een "grote impact op gezondheid, welzijn, natuur en economie."

Oost

In het oosten van het land stijgt de brandgevoeligheid van de natuur sneller dan in het westen. Dat komt doordat het oosten extremere temperaturen kent. In het westen heeft de zee nog een matigend effect. Hogere temperaturen versterken de droogte natuurlijk extra, omdat er dan ook meer verdampt. Zo zien we vaker dat de droogte c.q. het neerslagtekort in de oostelijke provincies veel ernstiger is dan in het westen. Het oosten van het land heeft zelfs tot in deze maand nodig gehad om het neerslagtekort van vorige zomer kwijt te raken.

Zuid-Europese taferelen

In Zuid-Europa is zijn enorme bosbranden al veel langer bijna aan de orde van de dag in de zomer. Die grens lijkt langzaam op te schuiven in onze richting. In landen als Spanje en Frankrijk zijn natuurlijk veel grotere natuurgebieden, en bovendien zijn die gebieden soms slecht bereikbaar. Wij hebben geen bergen, de meeste van onze natuurgebieden zijn minder uitgestrekt, en er is een aardig netwerk van brandgangen.

Toch is die kleinschaligheid op andere vlakken juist een nadeel. Het opwarmende klimaat is namelijk niet de enige factor hierin, geven ook de onderzoekers aan. Doordat Nederland steeds voller wordt gebouwd, dreigt ook een grotere impact van natuurbranden. "Mensen zullen vaker moeten vluchten, er zal vaker directe en indirecte schade ontstaan, uitval zijn van vitale infrastructuur leidend tot cascade-effecten en onherstelbare schade aan flora en fauna", sommen de onderzoekers hun verwachtingen op. "De menselijke gezondheid zal daarnaast vaker bedreigd worden."

Actie

Ons brandweersysteem is op dit moment vooral ingericht op gebouwbranden. Ook daarin moeten aanpassingen komen, vinden de onderzoekers. Zowel in de opleidingen als bijvoorbeeld in brandveiligheidsregels voor bedrijven die actief zijn bij natuurgebieden. De betrokken ministeries die het rapport inmiddels ontvangen hebben, beamen dat, en pleiten ook voor meer aandacht voor preventie. Brandweer Nederland is ook al druk aan het experimenteren, bijvoorbeeld met drones die de boel in de gaten houden, of kleine bemande vliegtuigjes. Een andere tactiek zou kunnen zijn om stukken bos gecontroleerd te laten uitbranden. De onderzoekers zien het liefst een nationaal actieplan, om beter voorbereid te zijn op de klimatologische ontwikkelingen, zoals overstromingen of ander extreem weer. Want net als natuurbranden, zullen ook die waarschijnlijk vaker gaan voorkomen.

Bron: ANP