Tot 12 graden vorst in de duinpannen
We hebben een koude, heldere nacht achter de rug, met nauwelijks wolken en wind. Ook was de lucht droog, waardoor zich geen mist vormde. In de duinpannen in Noordwest-Nederland, waar vrieskoujagers Pieter Bliek en Karel Holvoet hun metingen doen, heeft het op veel plaatsen streng gevroren, zowel op de normale waarnemingshoogte van 1,5 meter als aan de grond, op een hoogte van 10 centimeter.De locatie Bol-2 in het Bergense Bos was de winnaar van een spannende strijd. Om 06.50 uur vanochtend daalde de temperatuur er op anderhalve meter tot -12,11 graden, aan de grond wees de thermometer iets later -11,59 graden aan. Castricum eindigde met -12,01 graden om 07.00 uur als tweede (daar vroor het op 10 centimeter om 07.35 uur 11,52 graden) en Bloemendaal eindigde met -11,49 graden op anderhalve meter (07.40 uur) en -10,34 graden op 10 centimeter (08.00 uur) op een mooie derde plaats.
Camperduin net niet
Ook de duinpan bij Santpoort kwam met -10,76 graden op anderhalve meter en -11,22 graden op 10 centimeter tot strenge vorst, Camperduin haalde het met -9,65 graden op anderhalve meter en -11,30 graden op 10 centimeter net niet. Op de Veluwe daalde het kwik tot -7,6 graden, in Stroe tot -6,3 graden. Van de officiële stations waren Woensdrecht en de vliegbasis Twenthe bij Enschede het koudst met -6,4 graden op een hoogte van anderhalve meter. Eelde was op 10 centimeter met -10,4 graden het koudste station.
In België werd in een duinpan in het zuidoosten ook -11,2 graden gemeten. Karel Holvoet was zelf op pad in een vallei in Belgisch Limburg. Daar mat hij met een mobiele thermometer een temperatuur van -8,4 graden. Ook in valleien kan het dus erg koud zijn.
Microklimaatjes
Het is mooi om te zien hoe duinpannen, zeker in nachten zoals de voorbije die geheel helder en vrijwel zonder wind verlopen, veel lager uitkomen dan temperaturen in de directe omgeving. Duinpannen hebben op hun bodems dan ook unieke microklimaatjes. Het aanwezige zand straalt er sterk uit, koude lucht (die zwaar is) kan zich op de bodem verzamelen en zolang wind ontbreekt, loopt het kwik er snel en sterk terug.
Funtensee
Extreme voorbeelden hiervan doen zich in de Alpen voor, zoals bij de Duitse Funtensee in de buurt van Berchtesgarden. Dit meer ligt eveneens in een soort kom en is in de winter dichtgevroren en met een laag sneeuw bedekt. Klaart het er op en valt de wind weg, dan kan het extreem afkoelen, tot beneden -30 graden. De afgelopen dagen is dat ook weer gebeurd. Ook hier zie je grote verschillen met de temperatuur in de directe omgeving.
