Wel een SSW, voorlopig nog geen gevolgen

Je mag van een SSW spreken als de wind, die in de stratosfeer rondom de Noordpool normaalgesproken westelijk is, gaat liggen en naar oostelijke richtingen draait. Dat punt wordt vandaag bereikt. Een westelijke wind waait er als de lucht in de stratosfeer binnenin de poolcirkel kouder is dan de lucht erbuiten. Keert die situatie om, en daar heb je zo’n SSW voor nodig, dan draait de wind en wordt oostelijk. De stroming in de cirkel rond de Noordpool keert zich dan als het ware om. En dat gebeurt vandaag.

Straalstroom

Zo’n SSW is van belang voor het weer in de luchtlagen eronder, mits die verandering zich ook naar beneden verplaatst. Uiteindelijk kan de straalstroom er bij ons door afgeremd worden. Als dat gebeurt, wordt hij een stuk bochtiger en – afhankelijk van waar je bent – gaat de wind vaker en langduriger vanuit het zuiden of vanuit het noorden waaien. Zit je onder zo’n noordelijke tak, dan kan kou vanuit het poolgebied je bereiken.

Als we één ding van de bijna voorbij winter kunnen zeggen, dan is het wel dat het gedrag van de poolwervel (die cirkel met westelijke winden in de stratosfeer rond de Noordpool) vrijwel voortdurend lastig in verwachtingen te vatten is geweest. Hij ging min of meer zijn eigen gang. En datzelfde kon je zeggen van de invloed ervan op het weer bij ons.

Invloed blijft nog uit

Zelfs nu de SSW ten langen leste een feit is, weten we nog niet precies hoe de invloed ervan op ons weer de komende weken zal zijn. Het heeft er zelfs alle schijn van dat die invloed in het resterende stukje van de meteorologische winter vrijwel afwezig zal zijn.

Het eventuele – tijdelijk – wat koudere weer, later in de volgende week, lijkt helemaal los te staan van de gebeurtenissen van nu, hoog in de stratosfeer. Het kan heel goed zo zijn dat de periode met zacht en licht wisselvallig weer, zoals die vandaag wordt ingezet, de hele volgende week overleeft. De hoofdberekening van het Europese model zinspeelt daar vandaag al op en ook de controlerun van het ECWMF is in zachte sferen.

Voor de periode daarna, en dan hebben we het over maart (de eerste maand van de lente), wordt het allemaal wel spannender. De onder weervolgers redelijke bekende Amerikaanse wetenschapper Judah Cohen, die van het gedrag van de poolwervel gedurende de winter zijn specialiteit heeft gemaakt, verwacht dat na de eerste SSW, die nauwelijks invloed heeft op de huidige weersverdeling op het Noordelijk Halfrond, een tweede – meer klassieke puls volgt, en dat maar korte tijd later. Hij denkt dat de invloed hiervan op termijn wel tot aan het aardoppervlak zal komen. In de loop van maart moet dan ook een hogedrukgebied in de buurt van IJsland en Groenland verschijnen. En vanaf het moment dat dat is gebeurd, worden we ook in Nederland gevoeliger voor koude, noordelijke winden.

Weinig nieuws onder de zon

Tot die tijd lijkt er, ondanks de SSW van nu dus, nog weinig nieuws onder de zon. Het zachte en lichte wisselvallige weer, zoals dat vandaag inzet, houdt nog flinke tijd aan en kan een groot deel van de nieuwe week, en mogelijk dus de gehele week overleven. Daarbij waait de wind vaak uit richtingen tussen west en zuid, is het door de invloed van storingen vaak bewolkt en valt af en toe wat regen of een bui. Verder komt de zon er relatief weinig aan te pas, zeker als je dat tegen het mooie weer van de laatste dagen afzet.

In de tweede helft van volgende week kan de bovenlucht wat kouder worden, maar waarschijnlijk niet koud genoeg om winterse buien een kans te geven. Als het in die periode al tot buien komt, zullen het gewone regenbuien zijn en is de enige kans op andersoortige neerslag waarschijnlijk die op een beetje hagel. De temperaturen, die in de periode tot en met woensdag gemakkelijk in de dubbele cijfers terechtkomen, komen dan op een iets lager niveau uit, maar lopen overdag nog gemakkelijk tot tussen 7 en 9 graden op.

Nieuw hogedrukgebied

Rond het volgende weekend lijkt een nieuw hogedrukgebied in de buurt van Nederland terecht te komen. Mogelijk draait de wind dan naar noordoostelijke richtingen en worden storingen meer uit onze buurt gehouden. In de nachten kan het tijdens opklaringen dan licht vriezen, maar overdag wordt het nog steeds gemakkelijk 8 tot 11 graden. Dat komt doordat de bovenluchten weer wat warmer worden. De zon heeft in deze tijd van het jaar alweer wat kracht en dan loopt het kwik overdag toch relatief gemakkelijk op.

Op de echte invloed van de SSW is het voorlopig dus nog wachten. Mogelijk krijgen we daar in maart alsnog mee te maken. Het is dan al lente, dus echt winterweer krijgen we er vast niet meer van. Wel zou het nog een aantal winterse buien en nachten kunnen opleveren.