Wereldzeeën recordwarm, Europa doet volop mee
De zeewatertemperatuur op aarde, in het gebied tussen 60 graden noord en 60 graden zuiden (de beide poolgebieden dus uitgesloten), is nog niet eerder sinds het begin van de metingen zo hoog geweest als de laatste weken. Een voorlopig hoogtepunt werd de eerste weken van april bereikt, toen het zeewater een temperatuur van iets meer dan 21 graden had, ruim een tiende van een graad boven het oude record uit 2016. Sindsdien is de temperatuur weer wat gedaald, maar ook nu zitten we met 20,9 graden nog hoger dan ooit gemeten in deze periode.Eén van de oorzaken van de huidige warmte in de zeeën is de El Niño die op de Grote Oceaan op gang komt. In het gebied langs de evenaar tussen Peru aan de ene en Indonesië aan de andere kant lopen de zeewatertemperaturen op dit moment op. Naar de letter van de wet is de situatie nu nog neutraal, maar mogelijk kunnen we later deze of anders volgende maand al van een El Niño spreken, die in de rest van dit jaar verder toeneemt.
Een sprongetje
Tijdens een El Niño zijn grote delen van het betroffen zeegebied (veel) warmer dan normaal en die temperaturen tellen behoorlijk mee in de berekeningen voor de zeeën als geheel. Helemaal, als je bedenkt dat we de afgelopen drie jaar met het koude zusje van El Niño, La Niña te maken hebben gehad. Het is dan ook niet moeilijk om te begrijpen waarom de zeewatertemperaturen ook wereldwijd een sprongetje maken.
Als we de kaart met daarop de afwijkingen van normaal van de zeewatertemperaturen eens van wat dichterbij bekijken, dan zien we dat het gebied waar zich nu de El Niño ontwikkelt duidelijk niet de enige regio is waar we warm zeewater terugvinden. De kaart is gevuld met rode gebieden, ofwel stukken zee waarvan de watertemperaturen duidelijk hoger dan normaal zijn. De Grote Oceaan staat er vol mee, ook aan de noordkant van de evenaar waar we midden op het noordelijke deel een erg warme plek zien.
Atlantische Oceaan zeer warm
En wat te denken van onze eigen Atlantische Oceaan? De warmte is er vrijwel algemeen, op de al veel langer voorkomende koude bel in het zeegebied ten zuiden van Groenland na. Zeer opvallend is de gebogen strook met veel warmer zeewater dan normaal die we bij het noordwesten van Afrika en Spanje en Portugal terugvinden. De zeewatertemperatuur zijn daar op veel plaatsen tussen 2 en 4 graden hoger dan normaal.
Deels zijn die temperaturen te verklaren door het warme weer daar, opgewekt door de grote droogte die er al jaren heerst. Hier moet echter ook iets met de wind aan de hand zijn, die vaker en harder uit het zuiden tot zuidwesten waait dan normaal. En dan warm zeewater, afkomstig van zeeën verder naar het zuiden, in noordelijke richting opstuwt.
Invloed op het weer
Daar waar El Niño in het gebied waar het optreedt, maar niet alleen daar, want ook op veel andere plaatsen op aarde, grote invloed op het weer heeft, kan het bijna niet anders of het warme water bij Zuidwest-Europa beïnvloedt het weer op ons continent ook. Hoe precies, blijft nog een beetje gissen. Wel is het duidelijk dat als de wind vanuit de hoek waait waar het warme water zich bevindt, de aangevoerde lucht ook een stuk warmer zal zijn. Verder komt boven het warme water door verdamping meer vocht in de lucht terecht, die op andere plaatsen tot extra regenval aanleiding kan geven. Ook weten we dat grote gebieden met afwijkende watertemperaturen invloed hebben op de drukverdeling en het windpatroon. Zo is het niet ondenkbaar dat de hardnekkige hogedrukgebieden die het zuidwesten van Europa al zo lang in de greep hebben, deels ook door dat warme water ontstaan.
Buiten het weer om hebben de warme zeeën invloed op de visstand in de gebieden waar de watertemperaturen zo hoog zijn. Ook kunnen koralen er in het algemeen slecht tegen.
