Zomerverwachting 2023: warm, zonnig en eerste helft vaak droog

• Warme en zonnige zomer verwacht
• Vooral de eerste helft vaak droog
• Augustus onzekerder, zeker voor wat neerslag betreft

Mocht deze verwachting uitkomen, dan past de zomer van 2023 in het beeld dat het overgrote deel van de zomers in de laatste 10 jaar heeft laten zien. De laatste keer dat de zomers, op basis van de nu geldende normalen, koeler dan gebruikelijk uitpakten, was in de jaren 2011 en 2012. Vooral de zomer van 2011 was met een gemiddelde temperatuur van 16,3 graden (tegen 17,4 graden normaal nu) duidelijk aan de koele kant. Met 16,9 graden kwam de zomer van 2012 ook een halve graad onder gemiddeld uit.

Bijna alle zomers sinds 2011 en 2012 waren zonniger dan normaal, met grote uitschieters naar boven in 2018 en vorig jaar. Voor wat de zomerneerslag betreft, was het beeld grilliger. Zo verliepen de zomers van 2013, 2018 en vorig jaar erg droog, in 2011 en 2014, maar ook in 2017 en in 2021 viel juist duidelijk meer regen dan normaal.

El Niño en Oceaan

Belangrijk voor de weersontwikkeling in de komende zomer lijken de start van El Niño, in het gebied langs de evenaar tussen Peru aan de ene en Indonesië aan de andere kant, en de gemiddeld hoge watertemperaturen in ons deel van de Atlantische oceaan. De start van El Niño wordt ieder moment verwacht, omdat de afwijking van de watertemperaturen in het centrale deel van het eerdergenoemde gebied nu al op plus 0,5 graden staat. Dat is de drempelwaarde voor de start van een El Niño. Alleen in het westen, in de omgeving van Indonesië, moet het warme water de komende tijd nog aankomen.

Dat gebied in het westen, ook wel ENSO Regio 4 genoemd, lijkt voor het zomerweer in Europa van groot belang. Er blijkt een redelijk sterk verband te zijn tussen de gemiddelde zomertemperaturen in de westelijke helft van Europa en de zeewatertemperaturen in die ENSO Regio 4. Hoe warmer het zeewater daar wordt (hoe sterker dus de El Niño), des te groter is de kans dat de zomertemperaturen in de westelijke helft van Europa duidelijk hoger dan normaal uitpakken. Grappig genoeg is dat verband er met de centrale en oostelijke regio’s in het ENSO-gebied vrijwel niet. Hoe sneller El Niño zich de komende weken dus westwaarts uitbreidt, hoe groter de kans dat de zomer bij ons warm uitpakt.

Warmte in Zuid-Europa

De warmte op de Atlantische Oceaan correleert met de temperaturen in de zuidelijke helft van Europa. Vooral in Spanje en Portugal is het, ondanks de buien van dit moment, in het algemeen gesproken nog erg droog. Datzelfde geldt voor het zuiden en zuidoosten van Frankrijk. Droge bodems werken extra hoge temperaturen gedurende de zomermaanden in de hand, omdat maar nauwelijks warmte van de zon aan het laten verdampen van bodemvocht verloren gaat. In Spanje is het in april en mei dan ook al erg heet geweest.

Mocht zich boven het zuiden van Europa de komende weken opnieuw een hittepoel vormen, en krijgt de wind bij ons eens een zuidelijke component, dan kan die hitte natuurlijk ook noordwaarts uitstromen en onze omgeving bereiken. Is het bij ons dan ook eens langere tijd droog geweest, wat de eerste helft van de zomer goed kan gebeuren, dan zijn ook in onze omgeving van tijd tot tijd hoge temperaturen denkbaar.

Drukverdeling

Voor wat de drukverdeling betreft, lijkt het erop dat hogedrukgebieden in het noorden de komende mogelijk twee maanden de overhand hebben. Bijna alle seizoensmodellen laten dit zien. Het Engelse rekenmodel laat de hogedrukgebieden vanaf juli de Oceaan op gaan, in de richting van het zeegebied ten zuiden van IJsland en Groenland. Dat zou voor de temperatuur met noordenwinden de meest gematigde variant zijn.

Voor augustus ziet de verwachting er onzekerder uit. De kans bestaat dat lagedrukgebieden op de Oceaan, al dan niet geholpen door restanten van het in die periode weer op gang gekomen orkaanseizoen, hun invloed tot over onze omgeving uitbreiden. Komt die omslag er inderdaad, dan hoeft het met zuidelijke tot zuidwestelijke winden nog niet meteen koeler te worden, maar wordt het wel een stuk wisselvalliger. Vooral de augustusmaand is daardoor de reden waarom de neerslagverwachting voor de zomer onzeker is. Ook in juni en in juli kunnen storingen met regen- en onweersbuien ons vanuit het zuiden af en toe bereiken, maar met de hogedruk steeds in het noorden is het dan de vraag of die neerslag grootschalig genoeg is om de normale neerslagsom te laten vallen.

Eigenlijk zien we het nu al

Het interessante is dat we de drukverdeling, zoals de meeste seizoensmodellen die voor de komende grofweg twee maanden verwachten, eigenlijk nu al zien. Het Noordpoolgebied wordt door meerdere hogedrukgebieden omgeven, die allemaal een noordelijke positie hebben en waarvan de zwaartepunten boven Canada en Scandinavië liggen. Die situatie lijkt zeer hardnekkig. Volgens de laatste uitdraai van het Europese model voor de komende zes weken vooruit, lijkt in die hele periode hierin nauwelijks iets te veranderen.

Al met al lijken we voor de komende zomermaanden dan ook met een redelijke mate aan vertrouwen te kunnen zeggen dat ze in het algemeen zonnig, warm en gedurende de eerste helft van de zomer ook vaak droog zullen verlopen. Vooral voor de augustusmaand is de verwachting onzekerder, zeker als het om de neerslaghoeveelheden gaat. Mocht er de komende tijd iets in dit beeld veranderen, dan melden we dat natuurlijk meteen.