De opmerkelijk winters aandoende kou begin oktober 1998
Oktober is absoluut nog geen wintermaand, integendeel zelfs, want de tiende maand van het jaar is eigenlijk steeds warmer geworden, zeker de laatste twintig jaar en houdt daarmee gelijke tred met de ‘verwarming’ van de overige maanden in het jaar.Toch kende oktober opmerkelijk koude fases in het verleden. Neem bijvoorbeeld 13 oktober 1975, toen het opmerkelijk genoeg tot sneeuwval kwam in een groot deel van het land en er soms bijna 5 centimeter bleef liggen. En zo’n vroege winterse inval nota bene nog geen acht weken na de langste hittegolf van de vorige eeuw in augustus van hetzelfde jaar. Ook op 24 oktober 2023 kwam het tot sneeuwval na een zeer koude nacht. De omgeving Nijmegen kreeg zo’n 5 centimeter sneeuw.
Maar de echte oktoberkou deed zich soms voor aan het einde van de maand. Op 24 oktober 2003 meldde de vliegbasis Twente -8,5 graden in de vroege ochtend en op 30 oktober 1940 bleef het in Maastricht zelfs het gehele etmaal nipt onder nul. Het werd er niet warmer dan -0,2 graden. Zeer uitzonderlijk!
Vroege oktoberkou zeldzaam
Vroege oktoberkou is evenwel zeldzaam en deed zich voor in de eerste oktoberweek na de zeer matige (koele en natte) zomer van 1998, alweer ruim een kwart eeuw terug.
De eerste oktoberdagen van die maand formeerde zich een deftig hogedrukgebied boven Scandinavië waarmee opvallend koude lucht voor de tijd van het jaar werd meegenomen naar Nederland.
De stevige noordoostelijke wind maakte het ook nog eens bijzonder gevoelskoud en de ‘windchill’ lag op 3 oktober enkele graden onder het vriespunt. De winters koud aanvoelende luchttemperatuur die dag varieerde van 3 tot slechts 6 graden.
3 oktober 1998 record koud
Voor veel plaatsen was dat maximum van slechts 6 graden de laagste (oktober) temperatuur zo vroeg in het (winter)seizoen. Een koude put aan de zuidflank van het Scandinavische hogedrukgebied vormde zich ook nog rond de vijfde. Na een uitgesproken koude eerste oktoberweek kroop het kwik geleidelijk uit het diepe dal omhoog. Heel opvallend was dat de maand op het einde weer kou gaf met op 30 oktober zelfs sneeuwval die regionaal bleef liggen in het gras en op autodaken.
Kou in oktober zegt niets over winter
Kou in oktober biedt geen enkele garantie op winterweer daarna. Er is geen enkel verband gevonden. Eerder zou een warme en droge oktober een grotere kans moeten bieden op een koudere winter. De volksweerkunde zegt immers: is oktober warm en fijn, het zal een strenge winter zijn. Ook dit veelbelovende weergezegde is niet waterdicht, want ook hier werd geen correlatie gevonden met een significant op handen zijnde koude(re) winter.
