Het Atlantische orkaanseizoen verloopt bijzonder
In het huidige Atlantische orkaanseizoen worden we keer op keer verrast door een ongewoon verloop. De orkanen Beryl en Debby verbreken records, maar na Ernesto bleef het wekenlang stil. Tropische storm Francine blaast het seizoen deze week nieuw leven in. Wat is de achterliggende oorzaak van de rustige periode tijdens het gebruikelijke hoogtepunt van het seizoen?Het zou een druk seizoen worden
Pas drie weken na orkaan Ernesto ontstond een nieuw stormsysteem in het tropische deel van de Atlantische Oceaan. Zo’n lange pauze midden in het orkaanseizoen kwam voor het laatst in 1968 voor.
Het NOAA verwachtte in mei een buitengewoon orkaanseizoen met verhoogde activiteit. Er zouden zich meer en zwaardere stormen dan normaal vormen door een zeer warme oceaan en de ontwikkeling van La Niña. De ideale condities, zoals warm oceaanwater, weinig wind op grote hoogte en veel vochtige lucht, zijn er wel, maar de stormen hielden zich een tijdje afwezig.
Het verloop van de Atlantische stormen en orkanen tot aan 27 augustus. Bron: MugenPlanetX op DeviantArt
Niet-ideale omstandigheden
Bijna alle orkanen van het Atlantische gebied vinden hun oorsprong als een ‘tropical wave train’ (een verzameling onweersbuien) boven Afrika. Sinds het midden van de zomer komen ontstaan deze stormen verder naar het noorden dan gebruikelijk vanwege een afwijkende noordwaartse verplaatsing van de ITCZ (zone rond de evenaar waar tropische buien voorkomen en dat met de seizoenen meebeweegt). Tropische lagedrukgebieden ontstaan zo verder naar het noorden en brengen grote hoeveelheden neerslag naar de Sahara, waar ruim 500% meer regen dan normaal wordt verwacht in de periode augustus-september.
Op satellietbeelden van de Sahara is nieuwe vegetatie zichtbaar door een zeer ongebruikelijke hoeveelheid neerslag. Bron: Copernicus
De naar het noorden verschoven tropische depressies bewegen over kouder water van de Atlantische Oceaan, waar niet genoeg energie beschikbaar is om tot orkanen uit te groeien. De noordwaartse verplaatsing kan worden verklaard door de interactie tussen extreem warm water in het tropische deel van de Atlantische Oceaan, en een klein gedeelte ongewoon koud water nabij de evenaar – de opkomende Atlantische Niña. Hoewel er niet één duidelijk aanwijsbare oorzaak is, spelen deze factoren waarschijnlijk mee in het vertraagde orkaanseizoen.
Francine verbreekt de stilte
Ondertussen nam tropische storm Francine toe in kracht en bereikte windsnelheden van orkaanniveau. Naar verwachting zou Francine als een categorie-1 orkaan aan land komen in de Amerikaanse staat Louisiana, maar deed dat donderdag als een categorie-2 orkaan. Hierna zwakte de orkaan af en werd herbenoemd naar een tropische storm. Francine liet een spoor van wind- en wateroverlast achter en trok verzwakt verder naar het noorden, waar grote neerslaghoeveelheden mogelijk blijven.
Vrij rustig
Naast Francine worden twee andere stormsystemen in de gaten gehouden door het National Hurricane Center. De oostelijk gelegen tropische storm Gordon trekt naar het westen, maar neemt niet veel toe in sterkte. Langs de westkust van Mexico bevindt zich tropische storm Ileana, die naar verwachting in kracht afneemt des te verder het systeem noordwaarts beweegt. Het is nu dus weer even wat rustiger in het Atlantische gebied.
Vocht optimum
Een recent gepubliceerd onderzoek vond een relatie tussen de hoeveelheid vocht in de lucht en het ontwikkelen van stormen. Het is bekend dat droge omstandigheden niet genoeg energie bieden voor onweersbuien, maar nieuw is dat er ook té veel vocht kan zijn. Dat maakt de stormen rommelig en zo kunnen ze niet goed ontwikkelen tot een orkaan. Het blijkt dat de vochtigheid precies goed moet zijn. Voor het eerst wordt het daadwerkelijk waargenomen en het is iets wat vaker zou kunnen gebeuren naarmate de wereld blijft opwarmen omdat een warmere atmosfeer meer vocht bevat.
