Hoe gaat het met de verwachte La Niña?
Onze laatste update van La Niña is alweer twee maanden geleden. Het oceaansysteem zat op dat moment in de neutrale fase en een overgang naar de koudere fase zette nog niet echt door. De kans op het ontwikkelen van La Niña in de periode september-november was 66%. Inmiddels zitten we halverwege deze periode, dus wat is de actuele stand van zaken? Spoiler alert: de neutrale toestand is er nog steeds.Alleen in het grote geheel te voorspellen
De fluctuaties van ENSO zijn in zekere zin voorspelbaar en dan met name op grote schaal, zoals seizoensgemiddelden of langere periodes. Korte termijnschommelingen kunnen – in het beste geval – niet meer dan een paar weken van tevoren worden voorspeld. Hierdoor gaat de ontwikkeling van La Niña waarschijnlijk trager dan initieel geschat door modellen.
Betrouwbare indicatoren die aangeven dat El Niño of La Niña zich vormen zijn grote hoeveelheden warmer of kouder water onder het oceaanoppervlak. Ook een bijzonder sterke, langdurige verschuiving in de passaatwinden is een signaal voor veranderingen binnen het gekoppelde oceaan-atmosfeer systeem. Schommelingen in de equatoriale passaatwinden traden in september op en hebben geleid tot een langzamere en zwakkere ontwikkeling van La Niña. Fluctuaties op de korte termijn hebben vaak een grote impact bij grensgevallen rond de ENSO-drempelwaarden (een afwijking van de zeewatertemperatuur met ±0,5°C). Deze kleine schommelingen kunnen de balans de ene of de andere kant op laten doorslaan. Nochtans blijven de klimaatmodellen consistent in de verwachting dat La Niña zich binnenkort zal ontwikkelen.
Huidige situatie
De meest recente meting van het temperatuurverschil ten opzichte van het gemiddelde was -0,3°C in het interessegebied. Afgelopen weken was er een regio met koeler dan gemiddeld water in de centraal-oostelijke tropische Stille Oceaan, maar het overschrijdt nog niet de drempelwaarde. De atmosfeer weerspiegelt ook een neutrale fase, zonder een duidelijk patroon van sterker dan gemiddelde passaatwinden.
De gemiddelde afwijkingen in zeewater temperatuur voor de week rond 2 oktober. Bron: NOAA CPC
Zwakke gebeurtenis?
De algehele kans dat La Niña zich zal ontwikkelen wordt nu wat kleiner ingeschat dan eerder. De nieuwste update van het NWS Climate Prediction Center, uitgegeven op 10 oktober, beschrijft een kans van 60% dat La Niña in september-november zal ontstaan. Ze zal aanhouden tot januari-maart 2025.
Daarnaast is het zeer waarschijnlijk dat het een zwak evenement zal zijn als La Niña zich vormt. De maximale temperatuurafwijking van het zeewater ligt tussen de -0,5°C en -0,9°C. Daar tegenover was de El Niño van 2023-2024 vrij sterk met maximumafwijkingen tussen de 1,5°C en 1,9°C. In de meetreeks vanaf 1950 is het vier keer eerder voorgekomen dat La Niña-evenementen zo laat in het jaar vormden. Deze waren allemaal zwak of op de grens tussen zwak en matig. ENSO-evenementen zijn het sterkst in de winter van het noordelijk halfrond, dus is er zo laat in het seizoen minder tijd voor La Niña om in kracht toe te nemen.
De kracht van de ENSO-fasen heeft directe invloed op de atmosferische circulatie. Sterkere gebeurtenissen zorgen doorgaans voor consistentere veranderingen in deze circulatie, wat leidt tot stabielere effecten op patronen in temperatuur en neerslag. Tijdens een zwakkere gebeurtenis is de kans groter dat andere weers- en klimaatverschijnselen de effecten verstoren. Hoewel de komende La Niña zwakker is, kan ze nog steeds de atmosferische circulatie beïnvloeden. In de volgende update bespreken we in hoeverre La Niña een rol gaat spelen in het winterweer hier in Nederland.
