Na een grauwe kerst komt zonneschijn?

Zon hield zich afwezig

Precies met ingang van de kerstdagen trok zachte en vochtige lucht het land binnen. Hierdoor ontstond mist en lage bewolking waar vaak motregen uit viel. Hogedruk lag donderdag precies boven Nederland, waardoor er weinig wind stond en de vochtige lucht bleef hangen. De aangevoerde zachte lucht stuwde de temperaturen omhoog tot zo’n 2 graden boven het gemiddelde. Deze dagen was het uiterst grijs en scheen de zon landelijk bijna niet. Alleen sommige plekken in het noordoosten of zuidoosten zagen een half uurtje zon. Het sombere weer droeg niet altijd bij aan een vrolijke kerstsfeer.

Frisser

Na de kerstdagen volgen opklaringen en temperatuurdalingen. Hieruit ontstaat op grote schaal mist, maar deze bewolking ligt lager en is minder dik dan de voorgaande dagen. Vanuit de bovenkant van dit wolkenpakket kan meer warmte ontsnappen en in de zeer vochtige lucht voelt het dan waterkoud aan. Op enkele plekken in het land was de zon vrijdag sterk genoeg om een deel van de bewolking op te lossen. De relatieve luchtvochtigheid daalt dan wat en de (gevoels-)temperatuur klom omhoog.

Ook zaterdag is het een koude dag. De temperatuur zou dan kunnen blijven steken op 2 tot 4 graden en met een hoge relatieve luchtvochtigheidsgraad voelt het vrij onaangenaam aan. Ook dan hangt er weer veel lage bewolking. Zondagochtend passeert een koufront waarbij lichte (mot)regen kan vallen. Aan de achterkant van het front zijn opklaringen mogelijk en het wordt maximaal 3 graden in het zuiden en oosten tot 8 graden richting de kustgebieden. Met het passeren van het koufront neemt de wind in de loop van de dag toe, maar blijft het uit het zuidwesten waaien.

Na een koud weekend wordt zachtere lucht aangevoerd. In het nieuwe jaar wordt opnieuw een daling van de temperatuur verwacht. Bron: KNMI / ECMWF

Wind trekt aan

De grens tussen relatief zachte lucht en koude lucht komt vanaf maandag dichter bij Nederland te liggen. Lagedruk boven Scandinavië zorgt voor een gradiënt in de luchtlagen, waardoor de wind daar in kracht toeneemt. Nederland ligt maandagochtend aan de zuidkant van dit gradiënt en krijgt dus wat van het windveld mee. Overdag waait het in het binnenland matig tot vrij krachtig (4-5 Bft) en aan de kust kan de wind krachtig uit de hoek komen (6 Bft). Dinsdag waait het in heel het land nog wat meer. In de kustprovincies kan het ’s avonds hard tot stormachtige waaien, wat nog interessante situaties kan opleveren tijdens de jaarwisseling.

Regen tijdens de jaarwisseling

De sterkte zuidwestenwind voert opnieuw zachte lucht aan. In het weekend kan het ’s nachts nog een graadje vriezen, maar vanaf zondagavond blijft het zowel overdag als gedurende de nacht wat zachter. In het windveld krijgt het oppervlak niet meer de kans om sterk af te koelen. Tegelijkertijd neemt de neerslagkans toe richting oud en nieuw.

Modelberekeningen liggen vrij ver uiteen voor de ligging van het neerslaggebied met de jaarwisseling. Uitgaande van het GFS model valt er dinsdag vooral neerslag in de noordelijke helft van het land. Om 12 uur ’s nachts kan het daar licht regenen. Het ECMWF berekent dinsdag lichte regen in het westen, maar in de nacht naar woensdag wordt vanuit het noorden enkele millimeters regen verwacht. Het kleinere ICON model verwacht tijdens de jaarwisseling tot 10 mm regen in het grootste deel van het land. Ook het AI model van ECMWF (AIFS) berekent aardig wat neerslag.

Tussen het moment van schrijven en de nacht van oud en nieuw zitten nog een paar dagen, wat de onzekerheid van de verwachtingen vergroot. Toch blijft de kans erg groot dat we in de nacht naar woensdag te maken krijgen met regen uit een langgerekt neerslaggebied, ook wel atmosferische rivier genoemd. Binnenkort volgt meer uitleg over dit weerfenomeen, dat enorme hoeveelheden regen kan veroorzaken.

Koude lucht keert terug

Het nieuwe jaar begint wisselvallig door een sterk lagedrukgebied nabij de Britse Eilanden. De beweging van dit drukgebied richting het oosten stuwt storingen met wind en neerslag naar Nederland. Na een paar natte dagen wordt het weer kouder en kan lichte nachtvorst optreden, maar neemt ook de kans op zon toe. Hoe lang de koude lucht in het land blijft is echter nog niet met zekerheid te zeggen. Blijft het lang genoeg, dan is er de mogelijkheid voor winterse buien rond het weekend van 3 januari.