Aprilletje zoet en de witte zomerhoed..

De bij voorkeur adellijke mademoiselles, woonachtig op de diverse Hollandse landgoederen, kunnen het gedistingeerde hoofddeksel eindelijk weer uit de opgeruimde kledingkast laten halen en vervolgens op chique gaan genieten van een heerlijk kopje Earl Grey thee op het ongetwijfeld lommerrijke terras met rugdekking van het frivool schijnende aprilzonneke des namiddags.

Bakken sneeuw berekend richting half april

Veelbelovende ontwikkelingen dus voor de aanstaande grasmaand op het zoete zomergebied. Immers ‘aprilletje zoet geeft nog wel eens een witte hoed’.

Dit weergezegde betekent exact het tegenovergestelde van wat iedereen denkt. Met de witte hoed wordt (in de volksmond) natuurlijk de eventuele sneeuw bedoeld die ook regelmatig nog valt in de grasmaand. Amper twee dagen terug kwam het ECMWF nog aan met een waar sneeuwbacchanaal voor 9 april met berekende sneeuwhoogten van zelfs 26 centimeter bij Garderen op de Veluwe en bij Luttenberg in Overijssel. Momenteel komt datzelfde weercentrum nog steeds met sneeuwsignalen.

Verbastering van weergezegden

Vorig jaar schreven we al dat sommige weergezegdes in de loop der tijd verbasterden. Neem nu ‘de mussen vallen van het dak’. Menigeen weet dan dat het buiten zo heet is dat de mussen bijna bezwijken. Ten eerste is dit een zeer oubollig weergezegde daar de Nederlandse mussenpopulatie zeer gering is geworden de afgelopen decennia en tweedens betreft het hier ook een verbastering. Met de mussen werd aanvankelijk de mossen bedoeld. Bij grote droogte en hitte des zomers droogden de (korst)mossen op de daken dermate flink uit, dat ze barstten op een gegeven moment en terstond van het dak vielen.

Lang geleden vertelden Neerlandici ondergetekende dat met de witte hoed van april dus die mooie zomerhoed werd bedoeld. In de zeventiende eeuw werd dit soort hoeden inderdaad gedragen door nogal welgestelde dames als de prille aprilzomer zich soms subiet aandiende. Eigenlijk zegt het woordje ‘zoet’ het al in de weerspreuk. Gure vette sneeuwbuien bij een harde noordenwind, die soms ook in vol ornaat kunnen optreden tot en met eind april, worden natuurlijk niet direct geassocieerd met een ‘zoete april’.

April 2007 achterna straks?

De vermaledijde witte zomerhoed regeert dus al aan het begin van de aanstaande grasmaand en als het aan het onvolprezen Amerikaanse weermodel ligt, wordt april 2025 een ronduit quasi-zomerse maand. Wellicht treedt de maand wel in de voetsporen van 2007, 2011 en 2018. Dat waren werkelijk legendarische, zonovergoten, kurkdroge - en zeer warme aprilmaanden. Vooral april 2007 excelleerde met rond half april zelfs even de 30 graden op ’t pleit. Nog nooit was het zo vroeg al tropisch in het land.

Droog, zonnig en warm richting weekend

Naarmate deze eerste aprilweek vordert, wordt het snel droger en warmer onder invloed van een deftig hogedrukgebied dat met de as boven het Noordzeegebied en Zuid-Scandiland geraakt. Met noordoostenwinden wordt (zeer) droge lucht meegenomen waarin de middagtemperaturen iedere dag hoger zullen uitkomen. Aan het einde van de week kan het al 20 graden worden met wellicht uitloop naar 22 of 23.

Majeure uitval van poolkou

Daarna zien we een bekend aprils weerfenomeen ten tonele verschijnen, namelijk een majeure exodus van noordpoolkoude die over een groot deel van Oost-Europa zuidwaarts gaat uitstromen.

Het paarse areaal op de temperatuurkaart geeft de -15 graden isotherm aan op 1500 meter hoogte.

Dat is een voor de tijd zeer lage waarde. Ook aan de grond leidt deze ijskoude opbouw van de atmosfeer tot duurvorst via Polen in zuidoostelijke richting. De doordringende kou laat Nederland letterlijk links liggen. Op de kaart daarna voor rond 12 april zien we een nieuwe impuls van zeer koude lucht met continentaal arctische trekjes, die min of meer hetzelfde traject lijkt te volgen.

Met name de getroffen oorlogsgebieden in Oekraïne krijgen het pijnlijk genoeg zwaar te verduren wat betreft de nawinterse kou. Gedurende enkele nachten zou het er wel eens 12 tot 15 graden kunnen gaan vriezen.

Maar bij ons nu eerst op naar een eerste vleug klassieke aprilwarmte richting het einde van de week.