De Russische beer wordt wakker! Beresterk Fennoscandinavisch hogedrukgebied (1060 millibar) geeft winterse eerste februarihelft

Januari was overigens geen lauwe louwmaand en tot 22 januari lag de gemiddelde temperatuur in het zuiden en zuidoosten van het land zelfs zo’n 1,5 graden beneden het moyenne.

Het nogal zachte weer van de laatste anderhalve week zorgde ervoor dat de maand uiteindelijk keurig op het langjarig temperatuurgemiddelde eindigde. Op zich best bijzonder tegenwoordig, want de meeste eerste maanden van het jaar verliepen zacht of zelfs zeer zacht deze eeuw.

Winterse fase breekt aan onder regie barometrische mastodont

De komende tijd zijn we vertrokken voor een winters getint weerpatroon waarbij het aantal vorstnachten (op rij) wel eens kan oplopen tot 12 of 15!. We begonnen de reeks deze vrijdagochtend 31 januari met al -3 graden regionaal.

Op deze laatste dag van januari kan met enige zekerheid worden gezegd dat de eerste februaridecade te koud de boeken in zal gaan en er is zelfs een gerede kans dat de eerste februarihelft te koud gaat verlopen!

Een majestueus hogedrukgebied, of eigenlijk een reeks hogedrukgebieden op de juiste ‘wintervriendelijke’ plaats, wordt (worden) weersbepalend de komende tien dagen. De solide en kerngezonde mastodont lijkt zelfs aan te zwellen tot het kaliber 'Russische Beer'.

Steertige Russische beer openbaart zich nadien

In beginsel lijkt ‘de beer’ nog niet echt steertig te zullen worden zoals in februari 1929 en 1956, of wat recenter nog in 1986 (Elfstedentocht), maar op termijn zou dat best eens kunnen.

Vanaf 5 tot pakweg 9 februari lijkt de kerndruk van het imposante hoog, dat zich dan boven Fennoscandinavië bevindt, op te lopen naar 1060 millibar of hoger. Die welhaast curieuze waarde wordt trouwens zelden vertoond op de verwachtingskaarten. Meerdere weermodellen komen telkens met deze extreem hoge ‘luchtdrukking’ op de proppen en de verwachtingen blijven dan ook hoog gespannen. Onderstaande schets laat (rechtsboven) de schier hallucinante kerndruk van meer dan 1060 millibar zien.

Bellen met hoogtekou en eventueel sneeuwkans

In concreto berekent dit alles dat we vetrokken zijn voor een zonder meer winterse fase die wellicht tot half februari duurt. In aanleg wordt niet heel koude lucht omheen dat ferme hogedrukgebied meegenomen met de noordoostenwind richting de Benelux, maar in de aanloop naar het volgende weekend (9 februari) positioneren enkele bellen met hoogtekou zich aan de zuidflank van de machtige anticycloon die ook een flinke uitloper richting Zuid-Scandinavië heeft. In samenhang met die verkilling van de bovenlucht, zou er wat sneeuw kunnen meekomen vanuit het oosten. De onderstaande schets voor 9 februari toont hoe de kou vanuit het oosten kan penetreren. Het gaat hier over de temperatuur op c.a 1500 meter hoogte.

Retrograde beweging van het hogedrukgebied

Er is zelfs een mogelijkheid dat het hoog zich vanuit deze Zuid-Scandinavische positie nog wat westwaarts verplaatst. In de meteorologie wordt dat retrograde (tegendraads) genoemd. Die ontwikkeling zou kunnen impliceren dat de ‘koudegolf’ tot halverwege de maand kan aanhouden.

Na een paar stevige vorstnachten dit weekend en begin nieuwe week met minima tot rond -5 graden, loopt de temperatuur overdag royaal tot boven nul op. Medio komende week kan het zelfs even 8 graden worden overdag.

Matige vorst en vorming fraai natuurijs

Daarna komen de temperaturen op een lager plan en neemt de kans op vooral matige vorst tijdens de nacht en ochtend weer toe. Regionaal is dan -7 of -8 graden haalbaar. Overdag blijft het (nog) niet vriezen. Wel wordt de lucht droog met de voornamelijk oostelijke aanvoer en de dauwpunten dus laag.

Er ontstaat op veel stekken een fraaie ijsvloer en rond 10 februari lijkt me de kans best groot op deftig natuurijs dat mensen kan dragen, ondanks de nog (licht) positieve dagtemperaturen. Te denken valt dan aan vennetjes achteraf en sloten, maar vooral menig ijsbaan kan de hekken dan gerust openen!

wordt vervolgd...