Geen duidelijke trend, maar wel onzekerheid in neerslagvariabiliteit in Middellandse Zeegebied
Een analyse van de variatie van neerslag in het Middellandse Zeegebied laat onverwachte resultaten zien: er is geen sprake van een uniforme en constante dalende trend in neerslag. De onderzoekers vonden eerder een grote variabiliteit, veroorzaakt door grootschalige atmosferische circulatiepatronen. De toekomst van neerslagvariabiliteit in dit gebied is daarom onzeker.Het onderzoek, in maart gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, onderzocht de neerslagtrend in het Middellandse Zeegebied van 1871 tot en met 2020. De auteurs gebruikten gegevens van meer dan twintig duizend meteorologische stations verspreid over 27 landen. Op de lange termijn lijkt het algemene gedrag van de neerslag gelijk te blijven. Op de meeste stations werden zeer variabel veranderingen in neerslag geregistreerd en was er geen duidelijke overheersende trend zichtbaar.
Invloed van grootschalige patronen
De atmosferische circulatie heeft grote invloed op algemene weerpatronen in het Middellandse Zeegebied. Bijvoorbeeld de Noord-Atlantische Oscillatie (NAO) is bepalend voor de positie van hoge- en lagedrukgebieden. Wanneer de NAO voor langere tijd positief is, zoals afgelopen weken regelmatig het geval was, ondervindt het gebied vaker de gevolgen van lagedruk en depressiesystemen. De wisseling tussen de positieve en negatieve fases van de NAO bepaalt de frequentie van zulke stormen en daarmee de afwisseling tussen nattere en drogere periodes. De auteurs van de studie tonen aan dat 68% van de neerslagvariabiliteit verklaard kan worden door de grootschalige atmosferische circulatie, in plaats van door een daadwerkelijke dalende trend. Dit proces is het meest relevant in de winter omdat de NAO dan het sterkst tot uiting komt.
Droogte niet enkel afhankelijk van neerslag
Ondanks dat er geen duidelijke afname van de neerslag op de lange termijn gevonden werd, neemt verdroging in het Middellandse Zeegebied toe. Door hogere temperaturen is er meer verdamping en neemt de hoeveelheid vocht in de bodem af. De vraag naar water groeit en dat zet druk op watervoorraden, wat de effecten van droogteperioden versterkt. Het is moeilijk om de ontwikkelingen van de neerslag in de komende decennia vast te stellen omdat de onzekerheid over de variatie groot is. De reactie van het klimaat in het gebied hangt af van de ontwikkelingen in de NAO die veroorzaakt worden door een warmere aarde en hogere CO2 concentraties. Klimaatmodellen en simulaties van de NAO in emissiescenario’s suggereren dat de dominerende drukgebieden naar het noorden opschuiven en neerslag in Noord-Europa toeneemt, terwijl het in Zuid-Europa afneemt
De kracht van observaties
Het onderzoek noemt het belang van het benutten van beschikbare observatiedatabases en hun potentieel. In regio’s waar onzekerheden over processen gerelateerd aan klimaatverandering groot zijn, kunnen bestaande observaties een grote bijdrage leveren aan het verklaren van de dynamiek. De studie eindigt met een kritische noot: “de resultaten van dit onderzoek weerleggen de heersende misvattingen over de dalende neerslagtrend in het Middellandse Zeegebied en benadrukken de noodzaak van verder wetenschappelijk onderzoek en discussie.”
