Het is eindelijk tijd voor La Niña!
Het duurde enkele maanden langer dan in eerste instantie was verwacht, maar de switch van El Niño naar La Niña heeft nu echt plaatsgevonden. In juni 2024 werd verwacht dat El Niño, die van juni 2023 t/m mei 2024 hogere oceaantemperaturen tot gevolg had, al in de periode juli-september zou kunnen worden opgevolgd door zijn tegenhanger, La Niña. Het afkoelen van het interessegebied stagneerde een tijdje, maar in december waren de oceaantemperaturen dan eindelijk genoeg gedaald voor een officiële La Niña.Drempelwaarde bereikt
Het gekoppelde oceaan-atmosfeer systeem ENSO wordt bepaald middels temperatuurmetingen van het zeeoppervlak van de centraal-oostelijke tropische Stille Oceaan (Niño3.4-regio). Het temperatuurverschil ten opzichte van het gemiddelde in dit gebied bepaalt de fase waarin het systeem zich bevindt. De drempelwaarde voor El Niño is een afwijking van > +0,5°C en voor La Niña is dat < -0,5°C. Tot en met november was het water -0,3 graden koeler dan normaal, maar in december werd een afwijking van -0,6°C gemeten. Hiermee is de drempelwaarde bereikt en is er sprake van La Niña.
Voor hoelang?
De kans is 59% dat La Niña aanhoudt in de periode februari-april en 60% dat het systeem terugkeert naar de neutrale fase in maart-mei. Er zit veel koeler-dan-normaal water onder het zeeoppervlak van de tropische Stille Oceaan en dat functioneert als een bron voor het oppervlaktewater.
Het is nooit helemaal zeker hoelang El Niño of La Niña omstandigheden aanhouden, maar de kans is groot dat het dit keer een kort evenement zal zijn. Mocht het systeem in de periode van maart tot mei inderdaad terugkeren naar neutrale omstandigheden, dan wordt dit evenement niet vastgelegd in de historische reeks. Daarvoor moet de temperatuurafwijking minimaal vijf aaneengesloten maanden lager dan -0,5°C zijn. Ook is er weinig tijd voor La Niña om in kracht toe te nemen omdat het zich zo laat in het jaar ontwikkelde en ENSO-evenementen pieken in de winter.
La Niña-omstandigheden zullen naar verwachting aanhouden tot februari-april 2025, met een overgang naar ENSO-neutraal waarschijnlijk in maart-mei 2025. Bron: NOAA / NWS Climate Prediction Center
Droger of natter
Ook in de atmosfeer is de invloed van La Niña merkbaar. De passaatwinden zijn sterker dan gemiddeld, boven Indonesië is er meer bewolking en neerslag en boven het centrale deel van de Stille Oceaan zijn drogere omstandigheden. Daarnaast lijken de patronen in temperatuur en regen- en sneeuwval over de Verenigde Staten van oktober tot en met december 2024 op de patronen van eerdere La Niña gebeurtenissen. Dit is een aanwijzing dat een relatief koude regio van oppervlaktewater in de Stille Oceaan al invloed uitoefende op temperatuur- en neerslagpatronen, zonder dat er sprake was van een officiële La Niña. De oceaan en atmosfeer staan nauw met elkaar in verband, waardoor kleine veranderingen kunnen leiden tot andere omstandigheden.
Wereldwijd heeft La Niña vooral gevolgen voor de landen rond de Stille Oceaan. In Zuidoost-Azië en Noord-Oceanië is het natter dan normaal en in het zuiden van de VS is het droger en warmer. Het noordwesten van de VS en het westen van Canada zijn juist koeler. In Nederland is de invloed van La Niña minder merkbaar, met enkel een wat vergrote kans op een droog voorjaar. Dat gezegd hebbende, een zwakkere La Niña als deze heeft vaak minder uitgesproken gevolgen. Tijdens een zwak ENSO-evenement is de kans groter dat andere weers- en klimaatverschijnselen de effecten verstoren.
