Kou in de VS brengt regen naar Nederland
De omstandigheden in de atmosfeer veroorzaken deze week een omslag in het weer. Van grauwe en vrijwel windloze dagen komen we in een meer wisselvallig regime terecht. De wind draait van het zuiden naar het zuidwesten en dat brengt een met vocht verzadigde lucht naar Nederland. Dit alles houdt verband met wat er nu gaande is enkele duizenden kilometers naar het westen. Huh?!Zeer sterke poolwervel
De poolwervel, ook wel polar vortex genoemd, is een wervel boven de poolgebieden dat met hoge windsnelheden koude lucht over de hoge breedtegraden verdeelt. De poolwervel bevindt zich in de stratosfeer op een hoogte van ongeveer 30 kilometer. De stratosferische poolwervel ontstaat door het afnemen van de hoeveelheid zonlicht tijdens de polaire winter. De lucht wordt niet opgewarmd en tegelijkertijd verliest het warmte door uitstraling naar de ruimte. Het resultaat is een gebied met zeer koude lucht dat van tijd tot tijd het aardoppervlak kan bereiken.
Aan de rand van de poolwervel beweegt de straalstroom, een band met krachtige westenwinden die het weer rond onze breedtegraad (50°N) beïnvloedt. In de bochten van de straalstroom vormen zich hoge- en lagedrukgebieden, ieder met een eigen uitgesproken weerpatroon.
De poolwervel strekt zich ver uit boven Amerika. Bron: NOAA Climate.gov
Normaal gesproken houdt een sterke, stabiele poolwervel de koude lucht ‘gevangen’ boven de polen. Wanneer de poolwervel verzwakt, gaat het meanderen en kan de koude lucht verder naar het zuiden bewegen. Op dit moment is de poolwervel bijna recordsterk, maar heeft het ook een uitgestrekte vorm. Dit wordt geassocieerd met een zuidelijke verschuiving van de straalstroom over de Verenigde Staten, waardoor koude poollucht de continentale VS kan bereiken. Bovendien stuwt een sterk hogedrukgebied nabij Alaska de straalstroom ver naar het zuiden van de VS, los van de mogelijke connectie met de poolwervel.
Vorming lagedrukgebieden op de Atlantische Oceaan
De koude lucht die deze dagen de VS teisterde, beweegt uiteindelijk naar de oostkust van het continent en stroomt dan de Atlantische Oceaan op. Door de interactie tussen de koude lucht en het warmere oceaanwater wordt de lucht instabiel en ontstaan kleine (planetaire) golven. Door ingewikkelde processen groeien deze golven en ontstaan fronten en lagedruksystemen. De lagedrukgebieden bewegen met de straalstroom mee richting Europa, waar ze op dit moment vrij spel hebben door de afwezigheid van hogedrukgebieden. De straalstroom is vrij sterk, in tegenstelling tot de golvende beweging boven Europa rondom hogedrukgebieden van de afgelopen weken.
Winterweer tot diep in Amerika
De uitbraak van koude lucht leidde tot winterse omstandigheden in zelfs de zuidelijke gebieden van de continentale Verenigde Staten. Vandaag is de “winterstorm” begonnen in het zuiden van de staat Louisiana. Het sneeuwt onder andere in New Orleans en dat is daar niet gebruikelijk. New Orleans ligt op een breedtegraad van 30°N, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Egypte. Tot en met woensdagochtend wordt meerdere centimeters sneeuw verwacht in delen van Texas tot aan Florida. Ook in de centrale delen van de VS zijn er winterse buien en vriest het tot wel 30 graden. De koude lucht bezorgt lichte tot matige vorst in steden als Houston en New Orleans, maar over een week wordt het daar weer gewoon tussen de 10 en 20 graden.
De verwachtte 24-uur sneeuwvalsom over zuidelijke staten van de VS. Bron: National Weather Service
