Maart roert zijn staart: hoeveel klopt er van dit weerspreekwoord?
Maart roert zijn staart, een populaire weerspreuk dat vaak te horen is als er in maart een buitje valt. Hiermee wordt bedoeld dat het in deze maand maart het nog flink koud kan zijn met onstuimig weer, wat niet echt een duidelijk patroon volgt. Dit houdt in dat het begin van het voorjaar niet meteen zonnig, warm weer hoeft te betekenen, maar het nog best winters kan zijn. Maar in hoeverre klopt dit spreekwoord, zien we het dit jaar ook terug?Langzaam warmer
In maart is het duidelijk merkbaar dat de dagen langer worden. De zon heeft meer kracht en staat hoger aan de hemel. De natuur wordt langzaam weer levendiger en komt uit haar winterslaap. Mensen worden ook actiever wanneer de temperaturen stijgen en de zon meer schijnt. Meer mensen gaan naar buiten om een rondje te fietsen, wandelen, of gewoon op een terrasje zitten in de zon. Toch is de kans nog aanwezig dat het ’s nachts vriest. De gemiddelde minimumtemperatuur in de eerste 10 dagen van maart is slechts 2,1 graden Celsius, en de maximumtemperatuur in deze tijd 8,5 graden. Dit stijgt eind maart naar 3,1 voor het minimum en 10,9 graden voor de maximumtemperatuur, maar dit zijn nog geen lenteachtige temperaturen. De kans is dus groot dat je in begin maart nog met handschoenen en een muts naar buiten moet.
Overheersende windrichting
De temperatuurverschillen tussen dag en nacht kunnen behoorlijk groot zijn in het voorjaar. Hierdoor kan het overdag al best warm zijn, terwijl de gemiddelde temperatuur nog vrij laag ligt. Ook tussen de dagen kan de temperatuur flink variëren. Dit heeft onder andere te maken met de windrichting. In Nederland is de overheersende windrichting uit het zuidwesten. Hierdoor merken we over het algemeen veel invloed van de zee en hebben we een zacht, mild klimaat met redelijk wat regen. Een verschuiving in de windrichting heeft veel impact op het weer in Nederland. Zo was de windrichting afgelopen weekend uit het zuiden, waardoor we droog, zonnig en redelijk warm weer hadden in Nederland.
Noorderwind kan arctische staart doen slingeren
Aan het begin van het voorjaar kan een noorderwind nog flinke kou met zich meebrengen. De Noordpool is nog redelijk koud rond deze tijd van het jaar. De smelt van het Arctische zeeijs begint pas in maart. Koude lucht uit het noordpoolgebied wordt bij de juiste windrichting via de Noordzee naar ons land getransporteerd. Dit kan winterse buien en hagel met zich meebrengen.
Voorbeelden laten zien hoe maart zijn ‘staart’ kan roeren. Zo lag er in maart 2013 zowaar nog een sneeuwdek in grote delen van Nederland begin maart en was er een ijsdag gemeten in De Bilt, dus de temperatuur bleef de gehele dag onder nul. De gemiddelde temperatuur deze maand was dan ook maar 2,5 graden. Ook in begin maart 2023 viel er nog zowaar een pak sneeuw van enkele centimeters. Via historische metingen weten we dat maart 1845 pas echt koud was, toen was de gemiddelde temperatuur over de hele maand slechts -2,3 graden! Op meren en rivieren was het ijs zo dik dat men paaseieren kon eten op het ijs in dat jaar.
Hoeveel zien we nu van de staart van maart?
Op moment van schrijven merken we ook wel wat van de staart van maart. Zo trok er woensdag nog op verschillende plekken in het land een hagelbui over, terwijl enkele minuten later de zon scheen. ’s Nachts vriest het gemiddeld nog 1 graad, en overdag komt de temperatuur ook niet boven de 7 graden uit voor een groot deel van het land. Komend weekend wordt het enkele graden warmer en draait de windrichting naar het oosten. Hierdoor is de kans op regen tijdelijk ook kleiner.
Met de juiste windrichting kan het zich voordoen dat maart zijn staart roert en het weer nog even om kan slaan naar winterse omstandigheden. Ook dit jaar zien we dit terug na een warme start van de maand, al is het van korte duur. Wellicht heeft eind maart nog een langer staartje.
