Het blijft maar warm in het Noordpoolgebied

Oorzaak van de extreme warmte in het hoge noorden is de zeer zachte lucht die met een sterke zuidwestelijke wind via Europa het gebied wordt ingestuurd. Eenmaal daar aangekomen, pakt een sterke westelijke tot zuidwestelijke wind de warmte op om de lucht in hoog tempo naar de andere delen van de regio te leiden, zoals het noorden van Siberië en het grootste deel van de Noordelijke IJszee, tot boven het zeeijs dus.

Kleine strook met normale temperaturen

Alleen vanuit het noordoosten van Canada, noord van Groenland langs en van daar in de richting van Spitsbergen bevindt zich wel een tong met koudere lucht. In die smalle strook zijn de temperaturen normaal tot zelfs iets beneden normaal. Een aflopertje van die kou trekt vandaag en morgen over de zuidelijke delen van Scandinavië naar het zuidoosten, richting de Baltische staten en een deel van Polen. Het is die koude lucht die in delen van Noorwegen en vandaag in Finland extreem weer heeft gebracht en nog brengt.

Door de sterke poolwervel, een band met hoge windsnelheden in de stratosfeer om het noordpoolgebied heen, is de atmosfeer in het hoge noorden op dit moment een broeinest van lagedrukgebieden. Ze zijn zo actief zijn dat het in het poolgebied op de meeste plaatsen heel hard waait. De afgelopen weken zagen we hoe het aan de noordrand van Siberië bijzonder lang duurde voordat het zeeijs terugkeerde. Inmiddels is dat wel gebeurd, maar blijft de sterke westenwind wel steeds warme lucht aanvoeren.

Weinig zeeijs

De totale hoeveelheid zeeijs op de Noordelijke IJszee is bijzonder klein, alleen in 2016 was er nog minder. Dat jaar begon het ijs rond deze tijd zelfs weer iets af te nemen. Ook al zijn de omstandigheden nu extreem, iets dergelijks is dit jaar nog niet gebeurd. Mogelijk heeft dat te maken met het koude weer in Canada en dat ervoor heeft gezorgd dat het ijs op de Hudsonbaai eerst is beginnen te groeien dan andere jaren.

De sneeuwbedekking op het Noordelijk Halfrond is, ondanks de warmte op de meeste plaatsen relatief normaal, alleen het westen Rusland en Scandinavië komen veel tekort. Dat is niet vreemd, want dit zijn precies de gebieden die in de baan van de zachte lucht liggen die met een zuidwestenwind over Europa naar het poolgebied wordt geblazen.

Zachte weer houdt aan

Ook al lijkt het erop dat het weer in het hoge noorden de komende twee weken wat rustiger zal worden, een einde aan de zachte episode maakt die verandering niet. Bovennormale temperaturen zijn tegenwoordig normaal in het poolgebied en de vraag is alleen hoe groot de afwijking zal zijn. Vorig jaar kwam de winter binnen de 80ste breedtegraad bijvoorbeeld op een 4 graden bovennormale temperatuur uit, de twee jaren ervoor was het zelfs 8 graden boven normaal. Dit jaar lijken we vooralsnog op een nog warmere koers te zitten.