Koude Kerst nog steeds mogelijk

De eerste week van de decembermaand is met een ongeveer normale temperatuur verlopen. Verder is al behoorlijk veel regen gevallen en had de zon het moeilijk. Doordat de aanloop naar de winter zo zacht is verlopen, zullen veel mensen het weer van de laatste tijd als relatief koud ervaren hebben, vooral ook omdat het in de nachten af en toe heeft gevroren en we overdag nu al een tijdje bij de dubbele cijfers wegblijven.

December tot nu toe niet koud

Toch staat de gemiddelde decembertemperatuur nu met 4,5 graden maar een tiende van een graad onder de voor deze periode gebruikelijke waarde van 4,6 graden. Het bijzondere van de eerste week van december was dat er eigenlijk nergens in Europa koude lucht aanwezig was. Dit komt vooral door het hogedrukgebied boven Rusland dat we al lange tijd op de weerkaarten zien. Aan zijn westflank waait in het oosten van Europa een zuidelijke wind die steeds zachte lucht aanvoert. Komt bij ons de wind dan eens uit het oosten, zoals ook vandaag het geval is, dan stroomt er dus geen koude lucht naar ons toe.

In Nederland bevinden we ons de rest van deze week nog steeds tussen twee hogedrukgebieden in: het hogedrukgebied boven Rusland dat ook een uitloper over Scandinavië heeft en een sterk hogedrukgebied bij de Azoren. Lagedrukgebieden van de Oceaan kunnen ertussen komen, maar doen dat in verzwakte vorm. Omdat wij overal tussenin zitten, is het in Nederland de komende dagen vooral rustig weer. In de nachten vriest het tijdens opklaringen hier en daar een paar graden en kan mist ontstaan of laaghangende bewolking. Overdag moet de zon moeite doen om door de wolken heen te breken. Er is maar weinig wind en het wordt meest tussen 3 en 5 graden.

Vanaf vrijdag verandering

Vanaf vrijdag begint het weer te veranderen. Het Russische hogedrukgebied wordt dan minder sterk, trekt wat naar het zuiden en verliest in de dagen erna geleidelijk zijn uitloper boven Scandinavië. Daarmee wordt op de Oceaan ruimte gecreëerd voor lagedrukgebieden om iets meer naar het noordoosten op te dringen. Zachte lucht vanuit het zuidwesten kan zo vorderingen maken en uiteindelijk ook Nederland bereiken. Het is echter nog onzeker wanneer precies de zachte lucht binnenstroomt. De hoofdberekening van het Europese model laat dit nu op maandag gebeuren, maar het kan ook eerder of later zijn.

Al een tijdje zien we in de berekeningen voor de lange termijn dat er vanaf het komende weekend twee sporen lijken te ontstaan. Ook nu zien we die nog. De splitsing lijkt op komende maandag te zitten, de dag dat de zachte lucht Nederland binnendringt. Het lijkt er op dat de mate waarin het hogedrukgebied boven het oosten van Europa op dat moment tegengas geeft mede bepalend is voor hoe het in de periode daarna verdergaat.

Tegengas Oost-Europese hogedruk bepalend

Is het lagedrukgebied op de Oceaan, dat de zachte lucht onze kant op stuwt, maandag in onze omgeving sterk en dringt de zachte lucht overtuigend met een naar zuid tot zuidwest draaiende wind binnen, dan zitten we er waarschijnlijk voor wat langere tijd aan vast en wordt het in de periode daarna maar langzaam weer kouder. Geeft het hogedrukgebied wel tegengas en lukt het met een zuid tot zuidoost blijvende wind niet zo goed met de verzachting, dan kan het in de week daarna alweer sneller afkoelen.

De koudere groep omvat de rond 8 (15 procent van het totaal) berekeningen die het in de week richting Kerst echt kouder laten worden. Daar moet nog wel wat voor gebeuren, want nu is er in onze buurt nog helemaal geen koudere lucht te bekennen. Dat lukt alleen als de wind bij ons langere tijd oostelijk is, en dan moet dat eigenlijk in de eerste helft van volgende week al wel geleidelijk aan beginnen. De kans daarop bestaat nog steeds.

Koude Kerstweek nog steeds mogelijk

Het Europese model rekent iedere dinsdag 6 weken vooruit, op basis van dezelfde weken die we in de 30-daagse verwachting op vrijdag bespreken. De nieuwste versie laat in de week van de Kerst nog steeds een hogedrukgebied boven Scandinavië zien en bij ons een oostelijke wind. In die zin is een koude Kerst dus nog steeds heel goed denkbaar.

Voor de periode tussen Kerst en de jaarwisseling lijkt een korte inval van zachtere lucht mogelijk. Daarna zou het begin januari opnieuw kouder moeten worden. Alles staat of valt in die periode met de beschikbaarheid van koude lucht. Daaraan moet feitelijk vanaf komende maandag al gewerkt worden. Mogelijk weten we na maandag dus al heel wat meer. Hou de wind dus in de gaten als de zachte lucht binnenkomt. Kijken we daarna weer verder.