Dit waren de koudste en sneeuwrijkste kerstdagen ooit
Voor het eerst sinds jaren verlopen de kerstdagen weer eens winters. Goed, van een witte kerst is geen sprake, want daarvoor moet op zowel Eerste als Tweede Kerstdag een gesloten sneeuwdek in De Bilt liggen. Maar op veel plekken vriest het en vooral in het zuiden van het land kwam lokaal wat sneeuw naar beneden. In het verleden heeft tijdens kerst de winter wel eens steviger huisgehouden. In dit artikel zetten we de koudste, meest sneeuwrijke en warmste kerstdagen op een rijtje.Zoals hierboven besproken, zijn de voorwaarden voor een officiële witte kerst vrij streng. Mede daardoor is het in Nederland sinds het begin van de metingen slechts 8 keer tot een officiële witte kerst gekomen, terwijl er veel vaker op één van de kerstdagen sneeuw viel of sneeuw lag. De laatste witte kerst dateert uit 2010. Toen lag er in een groot deel van het land meer dan 10 cm sneeuw, terwijl er in Limburg lokaal meer dan 40 centimeter (!) lag. Ook een jaar eerder verliep de kerst wit, al slonk het sneeuwdek tijdens de kerstdagen toen rap omdat de temperatuur ruim boven het vriespunt lag. In De Bilt nam het sneeuwdek af van 9 naar 4 cm.
Eerdere sneeuwrijke kerstdagen
Het sneeuwdek tijdens de witte kerst van 2010 was een van de hoogste sinds het begin van de metingen, al lag er in De Bilt met 5 cm op beide dagen relatief weinig. Ook was het voor het eerst dat er in twee opvolgende jaren sprake was van een witte Kerst. De laatste witte kerst voor 2009 dateert uit 1981, verder verliep de kerst volgens de officiële definities wit in 1906, 1938, 1940, 1950 en 1964. In 1981 lag er in het midden van het land 10-20 cm sneeuw en lag er in De Bilt op beide kerstdagen 15 cm, een record. In 1964 werd zware sneeuwval in de kerstnacht gevolgd door strenge vorst en lag er in De Bilt 8 cm. In bijvoorbeeld 2000 was er sprake van een witte kerst in het noorden van het land, met sneeuwhoogtes tot lokaal meer dan 5 centimeter. Dat jaar ging echter niet de boeken in als een witte Kerst, omdat er in De Bilt geen gesloten sneeuwdek lag.
Kerst soms ijskoud
De witte kerst van 1938 ging niet alleen gepaard met een mooie sneeuwlaag van ruim 10 centimeter, het was ook nog eens ijskoud. Zo daalde de temperatuur op Tweede Kerstdag van 1938 naar -15,2 graden in Winterswijk, de koudste Kerstdag ooit. De koudste Eerste Kerstdag vond plaats in 1961, toen op weerstation Twenthe een temperatuur van -13,1 werd afgelezen. De op een na koudste Tweede Kerstdag werd gemeten in 1962, toen het in Haamstede -14,5 werd. De kerst van 1962 was niet 'officieel wit', maar op Tweede Kerstdag lag er op veel plekken wel een sneeuwdek.
In De Bilt vonden de koudste Eerste en Tweede Kerstdag plaats in 1964 (tijdens deze eerdergenoemde witte kerst daalde de temperatuur naar respectievelijk -11,4 en -12,2 graden). De laagste maximumtemperaturen in De Bilt op Eerste en Tweede Kerstdag werden gemeten in respectievelijk 1961 met -3,9 en tijdens de witte kerst van 1938 met -4,6. Tijdens laatstgenoemde kerst lag er een pak sneeuw van 13 centimeter in De Bilt.
Vaker zeer zacht tijdens de kerstdagen
Helaas blijft het aantal jaren met winterweer tijdens kerst vrij beperkt. Daarom is de huidige kerst ook een mooie uitzondering. Veel vaker is het tijdens de kerstdagen zacht weer. Zeker de laatste jaren zagen we vaak temperaturen in de dubbele cijfers. Zo werd het in De Bilt in 2015 op 25 december maar liefst 14 graden en op 26 december zelfs 14,4 graden. De op één na zachtste Eerste en Tweede Kerstdag in de Bilt vonden plaats in 1997 (12,8 graden) en 1974 (12,1 graden).
Als we landelijk kijken, was de Tweede Kerstdag van 2015 ook veruit de warmste met als hoogste temperatuur maar liefst 14,9 graden in Ell. De Eerste Kerstdag was landelijk het warmst in 1997 met in Woensdrecht 14,5 graden.
Sinds de laatste witte kerst in 2010 steeg de temperatuur tijdens kerst in De Bilt in maar liefst 4 jaren tot boven de 10 graden op tenminste één kerstdag. Kijken we landelijk, dan was dat in de laatste 10 jaar nog vaker het geval. Sowieso komt kerst met temperaturen in de dubbele cijfers veel vaker voor dan een witte Kerst. Winterweer tijdens kerst is dan ook een uitzondering. Zo kwam het sinds 1901 in De Bilt tot 23 ijsdagen (maxima onder nul) en 31 dagen met temperaturen in de dubbele cijfers.
Dit jaar koude Kerst, mogelijk ijzel
Dit jaar verloopt de kerst zoals gezegd koud. Momenteel vriest het in de noordelijke helft van het land. Komende nacht gaat het in bijna het hele land vriezen. Op veel plekken in het noorden en oosten komt het tot matige vorst (temperatuur <-5 graden) en mogelijk komt het in het noorden lokaal zelfs tot strenge vorst (minimumtemperatuur <-10 graden). In delen van het land steeg de temperatuur gedurende de middag niet of nauwelijks tot boven het vriespunt en ook morgen ligt de temperatuur onder de normaal met in het noordoosten mogelijk de hele dag vorst. In de loop van de middag en avond wordt het vanuit het zuidwesten echter geleidelijk zachter en neemt de kans op regen toe, die lokaal voorafgegaan kan worden door ijzel.
