Eerste lokale ijsdag van winter 2022 een feit
In zes plaatsen in Friesland, Groningen, Flevoland, Drenthe en Overijssel is het vandaag tot de eerste lokale ijsdag van het winterseizoen gekomen met als laagste een maximumtemperatuur van -0,8 graden in Eelde. Ook in Leeuwarden, Nieuw-Beerta, Marknesse, Heino en Hoogeveen bleef de temperatuur de hele dag onder nul. In De Bilt bedroeg de maximumtemperatuur 0,0 graden. Daarmee liep ons nationale hoofdstation zijn eerste ijsdag net mis.Er is sprake van een ijsdag als de temperatuur gedurende een etmaal onder nul blijft. Dit gebeurt mooi op tijd, in het huidige klimaat valt de eerste ijsdag in ons land op 19 december. Van een officiële ijsdag is geen sprake, want in De Bilt lag de maximumtemperatuur boven het vriespunt.
Na nog een koude nacht met lichte vorst is het vanaf morgen weer even gedaan met de winter. Zachtere lucht stroomt het land binnen en daarin kan het morgen aan het einde van de dag alweer tussen 5 en 10 graden worden. Ook vrijdag is een zachte dag. In het kerstweekeind lijkt een nieuwe golf met koude lucht vanuit het noorden het land binnen te komen, maar deze ontwikkeling is nog onzeker.
Op 13 februari afgelopen winter, bleef de temperatuur tijdens de regionale koudegolf voor het laatst onder het vriespunt op ten minste één officieel weerstation. Vorige winter viel de eerste ijsdag iets eerder, met op 10 december in het Achterhoekse Hupsel een maximumtemperatuur van -0,2 graden. In de winter van 2020 viel de eerste ijsdag pas op 21 januari en in 2019 moest nóg een dag langer gewacht worden. In de winter van 2017/2018 viel de eerste ijsdag een stuk eerder op 2 december.
Eerste ijsdag valt gemiddeld steeds later
Dertig jaar geleden viel de eerste ijsdag gemiddeld op 6 december, bijna twee weken eerder dan in het huidige klimaat. In de vorige eeuw gebeurde het vaak al in november. In het huidige klimaat is de grens van Sinterklaas naar 19 december verschoven en afgelopen jaren gebeurde het meestal pas in januari. Deze eeuw kwam het alleen in 2004 en 2010 tot één of meerdere ijsdagen in november, iets wat vroeger nog best normaal was. Dit jaar valt de eerste ijsdag volgens het huidige klimaat dus mooi op tijd.
In 1948 moest tot 18 februari worden gewacht tot de eerste ijsdag in ons land. Ook in 1975 (7 februari) en 2012 (29 januari) viel de eerste ijsdag zeer laat. Wel kregen we in 2012 direct een officiële koudegolf na de eerste ijsdag. Een winter zonder ijsdagen is nog nooit voorgekomen, al scheelde het in de winter van 2020 heel weinig. Toen werd op slechts 1 dag een ijsdag waargenomen, met -0,1 graad als maximumtemperatuur op 21 januari in het Limburgse Ell. In het snel opwarmende klimaat zal het niet lang duren voordat de eerste winter zonder ijsdagen gaat plaatsvinden.
1947 telt meeste ijsdagen
IJsdagen zijn gebruikelijk in december, januari en februari, maar soms komt het ook in november of maart tot een ijsdag. Over de hele winter telt Zeeland gemiddeld 3 ijsdagen, Utrecht 6 ijsdagen en Groningen, Drenthe en Twente tellen 9 ijsdagen. Het aantal ijsdagen neemt snel af. Zo telde ons land in de jaren ’60 nog gemiddeld 10 ijsdagen in Zeeland tot 20 in Drenthe!
De winter van 1947 telde een recordaantal van 61 ijsdagen in het Drentse Eelde. Zelfs in Vlissingen bleef de temperatuur op 42 dagen onder het vriespunt steken.
Oktober en april
In 1940 was het in oktober al winterweer met in Maastricht op 30 oktober al een ijsdag. De temperatuur kwam niet hoger uit dan -0,2 graden! Recordlaat hadden we in 1911 nog een ijsdag, toen het kwik op 5 april in Den Helder en Maastricht niet boven het vriespunt kwam met respectievelijk -0,4 en -0,5 graden.
