Help de natuur door het broedseizoen

Als de lente aanbreekt, en de natuur weer tot leven komt, beginnen allerlei dieren zich voort te planten. Het broedseizoen begint. Officieel loopt het van 15 maart tot 15 juli. Dieren hebben weliswaar geen kalender, maar dit is ongeveer de periode waarin duizenden en duizenden jonge dieren worden geboren in ons land. Talloze vogels broeden hun eieren uit en brengen hun jongen groot. Ook allerlei zoogdieren zetten hun jongen op de wereld. Die paar maanden in het voorjaar zijn letterlijk van levensbelang voor het voortbestaan van de diersoorten.

Vroeg of laat

Elke diersoort leeft volgens een andere timing. De een heeft nu eenmaal andere behoeften dan de ander. Sommige vogels zijn er vroeg bij, sommige juist laat, sommigen doen het snel, anderen juist langzaam. Het is allemaal afhankelijk van de soort, de aanwezigheid van voedsel, en ook van het weer. Ook daardoor kan het broedseizoen grillig verlopen.

Laatst hadden we natuurlijk een week waarin het heel zonnig en warm was. Meteen zag je de natuur reageren. Knoppen van planten sprongen open, vogels begonnen te fluiten, nestjes werden gebouwd. Overal zag je bijvoorbeeld weer ooievaars verschijnen. En ook de paddentrek kwam al eventjes op gang, en stagneerde vervolgens weer toen het kouder werd.

Vanaf nu is het dus een drukte van belang met al die dieren die met nageslacht bezig zijn. En dan hebben we in Nederland gelukkig de Natuurbeschermingswet, waarmee dieren extra beschermd zijn tijdens het broedseizoen. Het is verboden om vogels, hun nesten en hun eieren te verstoren. Buiten het broedseizoen geldt dat trouwens ook voor vaste nesten en rustlocaties.

Waarom zijn dieren in deze tijd zo kwetsbaar?

Er zijn heel veel redenen waarom we juist in deze periode extra rekening moeten houden met dieren. Veel dieren gaan zich in deze tijd verplaatsen, om bijvoorbeeld jongen op een speciale plek groot te brengen, of om op zoek te gaan naar een soortgenoot om mee te paren. Die reisjes kunnen al hachelijke ondernemingen zijn. Daarbij hebben zwangere dieren - net als mensen - nu eenmaal meer rust nodig. En ten derde, als de jongen er eenmaal zijn, moet daar natuurlijk voor gezorgd worden. Je kunt ze niet zo maar alleen achterlaten. Dat geldt natuurlijk ook voor eieren die warm gehouden moeten worden. Als je moet vluchten, kan dat dodelijke gevolgen hebben voor je nageslacht. Stuk voor stuk redenen om even dieren even extra ruimte te geven.

Foto: Arjan Pat

Postzegels

Ondertussen heeft de natuur het in Nederland niet makkelijk. De voornaamste reden: mensen. Natuurlijk hebben we schitterende natuurgebieden in Nederland, maar de naam zegt het al; het zijn slechts ‘gebieden’. Postzegeltjes. Het verdelen van de ruimte is hier een dagelijks gevecht. De coronacrisis, waarin heel Nederland de natuurgebieden introk omdat we nergens anders meer heen konden, heeft daar nog eens een vergrootglas op gelegd. Nederland is eigenlijk te klein voor een gezond evenwicht tussen mens en natuur.

Alarm

Dat is ook de reden dat natuurorganisaties deze week alarm sloegen. Ze maken zich grote zorgen om de broedende dieren, nu het door de lockdown zo druk is. Ook omdat er nu veel nieuwe bezoekers in de natuurgebieden komen, die niet goed weten hoe je je daar gedraagt. Wandelaars en fietsers die dwars door een natuurgebied trekken, kunnen nu extra veel schade aanrichten. Sommige broedgebieden zijn zo kwetsbaar dat ze helemaal op slot gaan. Maar niet allemaal natuurlijk.

Wat moet je doen en wat niet?

Dus, hoe kun je toch nog van de natuur genieten, zonder de dieren te verstoren? De belangrijkste dingen op een rij:

* Lees de borden en volg de aanwijzingen op.

* Blijf op de paden.

* Honden kunnen niet overal mee naar toe. Houd ze sowieso aan de lijn.

* Laat geen afval achter in de natuur! Dat geldt overigens altijd. Kun je geen prullenbak vinden, hou het gewoon even bij je. (Dit is echt niet moeilijk.)

* Vermijd drukte. Niet alleen qua corona, maar ook voor de natuur zelf.

We moesten al voorzichtig zijn in de natuur, maar de komende maanden geldt dat dubbel en dwars. Iedereen wil ervan blijven genieten, laten we er dan goed voor zorgen. Er is ruimte, maar niet voor iedereen tegelijk. Ook een mooie reden om de samenleving nú meer lucht te geven; ook de natuur heeft er baat bij als mensen ook weer gewoon op een terras, in een museum, of op het honkbalveld neerstrijken.