Komende nachten meivorst! Is dit bijzonder?
April bracht landelijk sinds 1929 niet zoveel vorst en ook de bloeimaand heeft voorlopig weinig verandering in petto. Zo daalde de temperatuur afgelopen nacht in het Brabantse Woensdrecht naar -1,1 graad en aan de grond koelde het af tot -5. Komende nachten blijven koud met in het binnenland regionaal vergelijkbare temperaturen. Dat betekent dat zomerplantjes en fruitbomen nog steeds moeten worden beschermd. Nachtvorst in mei is niet bijzonder, maar kwam in de vorige eeuw wel drie keer vaker voor dan tegenwoordig.Tijdens opklaringen kan het komende nacht en vooral in de nacht naar maandag weer tot een graadje vorst komen in het binnenland. Dit zijn temperaturen op anderhalve meter hoogte. Aan de grond kan het nog een stuk kouder worden, zeker in de duingebieden en boven de zandgronden in het oosten en zuiden van ons land. In gebieden met bewolking en aan zee is het een graad of 6, maar het is vrijwel overal kouder dan de normale minimumtemperatuur van 6-9 graden.
Vriendelijk weekend | Daarna koud en nat
Ondanks de koude nachten is het dit weekend overdag aardig weer met een mix van zon en stapelwolken. In het noorden kan een bui ontstaan, in het zuiden blijft het droog. De noordwestenwind houdt de temperatuur laag. Vandaag wordt het van noordwest naar zuidoost 9 tot 14 graden. Morgen is het nog wat frisser met hooguit 13 graden. Normaal is het in deze tijd van het jaar 14 tot 18 graden.
Na het weekend wordt het er niet beter op. Maandag is er meer bewolking en stijgt de kans op buien. De temperatuur valt dan wel een graadje hoger uit. Dinsdag en woensdag, Bevrijdingsdag, veroorzaakt een depressie boven de Noordzee bij ons flink wat onstuimigheid. Talrijke buien trekken over het land en deze gaan dinsdag gepaard met windstoten en woensdag met hagel. Met hooguit 10 graden hoort komende Bevrijdingsdag mogelijk bij de 5 koudste sinds 1945.
Hoe bijzonder is vorst in mei?
Vorst op de normale meethoogte van 1,5 meter op ons landelijk hoofdstation is tegenwoordig een zeldzaamheid. In totaal heeft het, sinds de start van de metingen in 1901, 71 keer gevroren in De Bilt in mei. Vóór de jaren 90 vroor het gemiddeld genomen eens in de twee jaar in mei. Sindsdien is dit in het huidige klimaat eens in de zes jaar. Sinds 1990 vroor het alleen in 1996, 1997, 2016, 2017 en 2020.
Vorig jaar kwam het twee keer tot vorst in mei en zes jaren vroor het nog vaker. In 1941 kwam het in De Bilt tot 6 keer vorst! De laagst gemeten mei-temperatuur ooit in De Bilt is -4,3 graden, gemeten op 4 mei 1929. Recordlaat vroor het op 28 mei 1961: -0,2 graden.
Over alle weerstations in ons land is meivorst minder bijzonder. Eens in de twee jaar vriest het wel ergens in mei en in de vorige eeuw gebeurde dit vrijwel elk jaar. Vorig jaar vroor het opvallend vaak en dat kwam door extreme droogte. In de Achterhoek noteerde weerstation Hupsel 7 nachten met vorst, landelijk het grootste aantal sinds 1941. Toen kwam het in Gemert en Winterswijk tot 8 vorstdagen en in Eelde en Wijster (Drenthe) tot 11 keer vorst! Ook in 1909 kwam het lokaal nog vaker tot vorst, met 9 vorstdagen in Eelde.
Op 9 mei 1944 werd in Castricum officieel de laagste temperatuur ooit in mei gemeten van -5,4 graden. Bijzonder koud was het ook op 11 mei 1928 in Wijster (Drenthe) met -5,0 graden. Zelfs in juni heeft het in het verleden op de officiële weerstations van het KNMI enkele keren gevroren. Recordlaat gebeurde dat op 18 juni 1955 met in Witteveen (Drenthe) -0,8 graden en op 19 juni 1923 in Den Helder met -0,3 graden.
Door klimaatverandering minder vorst in mei?
De verwachting is niet dat de hoeveelheid meivorst door klimaatverandering verder afneemt. Door het steeds droger wordende voorjaar kan het gemakkelijk tot nachtvorst komen boven een droge bodem, ondanks het steeds verder oplopen van de gemiddelde lentetemperatuur.
