Foto gemaakt door Jelmer van der Graaff - Rotterdam - Een koude zondagochtend met op sommige plekken een dun laagje ijs op het water
Foto gemaakt door Jelmer van der GraaffRotterdamEen koude zondagochtend met op sommige plekken een dun laagje ijs op het water
Nu

Sinds 1983 niet zo vroeg in het najaar zo koud!

Afgelopen nacht daalde de temperatuur in De Bilt naar -7,0 graden. De laatste keer dat het zo vroeg in het najaar zo koud werd in De Bilt was in 1983. Toen daalde het kwik op 14 november al naar -7,6 graden. In 2003 werd het 24 oktober al een keer -5,9 graden, maar pas op 10 december werd toen een nog lagere temperatuur gemeten. Een dagrecord is het niet, want in 1902 werd het op 20 november -9,0 graden in De Bilt.

Gisterenavond laat was in De Bilt ook al sprake van de eerste officiële matige vorst, die ruim een maand eerder valt dan gemiddeld. Gisterenavond kwam het elders in het land al tot matige vorst. Om 21:20 uur daalde het kwik in Eelde tot -5,1 graden. Daarmee is ook de eerste lokale matige vorst iets eerder dan gebruikelijk een feit. Vanochtend vroeg werd de laagste temperatuur gemeten in Twente met uiteindelijk -8,8 graden. Ook dat is geen dagrecord, want in 1971 werd het -10,0 graden in Dedemsvaart.

Al kouder dan in sommige winters

Met een minimumtemperatuur van -7,0 graden is de koudste nacht in het winterjaar van 2023 (periode 1 juli 2022 t/m 30 juni 2023) nu al kouder dan in sommige andere jaren. Drie jaar geleden, in het winterjaar van 2020 kwam het niet eens tot matige vorst en in het winterjaar 2014 werd het zelfs niet kouder dan -3,1 graden. In nog 14 andere winterjaren, waaronder die van vorig jaar, werd het niet kouder dan -7,0 graden.

Later in het winterjaar neemt de kans op lage temperaturen natuurlijk verder toe. In het winterjaar 2016-2017 daalde de temperatuur op 29 november tot -7,0 graden. De vroegste strengste vorst in De Bilt deze eeuw - een nacht waarin de temperatuur daalt tot onder de -10 graden - was op 19 december 2009.

Minder vroege kou door klimaatverandering

Door klimaatverandering komt het steeds minder vaak tot vroege kou. In de vorige eeuw werd het al veel eerder in het seizoen wel eens kouder dan -7,0 graden. Zo werd op 26 oktober 1922 een temperatuur van -7,6 graden gemeten in De Bilt. In het winterjaar 1931-1932 daalde het kwik op 28 oktober zelfs al naar -8,5 graden. De laatste keer dat het zo vroeg in het najaar kouder dan -7,0 graden werd was in 1983.

Waar de vroegste strenge vorst deze eeuw viel pas op 19 december, was dat in de vorige eeuw al op 29 november. In 1921 daalde de temperatuur toen al tot -15,0 graden. Ook in 1925 kwam het op die dag tot de eerste officiële strenge vorst met -11,9 graden. Ook in de decembermaand is de kans op strenge vorst in De Bilt deze eeuw veel kleiner dan vorige eeuw. In de afgelopen 22 jaar daalde het kwik in De Bilt slechts 2 keer onder de -10 graden in december. In de vorige eeuw gebeurde dat 94 keer.

Voorlopig is de kans op nog een aantal koude nachten erg klein. De zachtere lucht uit het zuidwesten wint de komende dagen weer terrein en wordt het ook weer wisselvalliger.

Jelmer van der GraaffMeteoroloog