Eerste lokale ijsdag winter 2023 een feit
De temperatuur op het weerstation in Eelde kwam vandaag niet boven het vriespunt uit. Met een maximumtemperatuur van -0,2 graden is daar sprake van een ijsdag. Inmiddels ligt de temperatuur daar alweer op -1,1 graden en omdat de temperatuur de komende uren daalt en hoogstwaarschijnlijk niet meer boven de -0,1 graden uitkomt, is de eerste lokale ijsdag van de winter van 2022/2023 een feit. Het is tevens de eerste lokale ijsdag van het kalenderjaar 2022.Er is sprake van een ijsdag als de temperatuur gedurende een etmaal onder nul blijft. Dit is iets aan de vroege kant, want in het huidige klimaat valt de eerste ijsdag in ons land op 19 december. Van een officiële ijsdag is geen sprake, want in De Bilt lag de maximumtemperatuur boven het vriespunt.
De laatste lokale ijsdag dateert alweer van 2e kerstdag vorig jaar, 26 december 2021. Toen vroor het in het noorden van het land op meerdere plaatsen de hele dag. Ook toen was Eelde het koudst met een maximumtemperatuur van -0,8 graden. Dit jaar is het nog niet tot een ijsdag gekomen, want in het vervolg van de winter van '22, gedurende de maanden januari en februari, bleef de maximumtemperatuur niet één keer onder het vriespunt steken.
Eerste ijsdag valt gemiddeld steeds later
Dertig jaar geleden viel de eerste ijsdag gemiddeld op 6 december, bijna twee weken eerder dan in het huidige klimaat. In de vorige eeuw gebeurde het vaak al in november. In het huidige klimaat is de grens van Sinterklaas naar 19 december verschoven en de afgelopen jaren viel de eerste ijsdag meestal pas in januari. Deze eeuw kwam het alleen in 2004 en 2010 tot één of meerdere ijsdagen in november, iets wat vroeger nog best normaal was. Dit jaar valt de eerste ijsdag volgens het huidige klimaat dus mooi op tijd.
In 1948 moest tot 18 februari worden gewacht tot de eerste ijsdag in ons land. Ook in 1975 (7 februari) en 2012 (29 januari) viel de eerste ijsdag zeer laat. Wel hadden we in 2012 direct te maken met een officiële koudegolf na de eerste ijsdag. Een winter zonder ijsdagen is nog nooit voorgekomen, al scheelde het in de winter van 2020 heel weinig. Toen werd op slechts 1 dag een ijsdag waargenomen, met -0,1 graad als maximumtemperatuur op 21 januari in het Limburgse Ell.
1947 telt meeste ijsdagen
IJsdagen zijn gebruikelijk in december, januari en februari, maar soms komt het ook in november of maart tot een ijsdag. Over de hele winter telt Zeeland gemiddeld 3 ijsdagen, Utrecht 6 ijsdagen en tellen Groningen, Drenthe en Twente 9 ijsdagen. Het aantal ijsdagen neemt snel af. Zo telde ons land in de jaren ’60 nog gemiddeld 10 ijsdagen in Zeeland tot 20 in Drenthe. De winter van 1947 telde een recordaantal van 61 ijsdagen in het Drentse Eelde. Zelfs in Vlissingen bleef de temperatuur toen op 42 dagen onder het vriespunt steken.
Oktober en april
In 1940 was het in oktober al winterweer met in Maastricht op 30 oktober al een ijsdag. De temperatuur kwam niet hoger uit dan -0,2 graden. Recordlaat hadden we in 1911 nog een ijsdag, toen het kwik op 5 april in Den Helder en Maastricht niet boven het vriespunt kwam met een maximumtemperatuur van respectievelijk -0,4 en -0,5 graden.
