Eerste regionale strenge vorst van deze winter een feit
Vanochtend daalde de temperatuur in het Drentse Eelde tot -10,6 graden en vliegbasis Twenthe noteerde -10,5 graden. Daarmee is de eerste strenge vorst van de winter 2022-2023 ergens in ons land gemeten. In het huidige klimaat (1991-2020) vriest het gemiddeld op 8 januari voor het eerst streng op één van de KNMI-stations. Daarmee valt de eerste regionale strenge vorst dus ruim drie weken eerder dan gemiddeld. In 2012 was het voor het laatst kouder in december, toen werd het op de 8e in Deelen -12,8 graden. Ook in 2010 en 2002 vroor het streng in de eerste helft van december. In de vorige eeuw was strenge decembervorst nog heel normaal.
Door een combinatie van brede opklaringen en amper wind is het afgekoeld tot -3 graden aan de Zeeuwse kust en -11 graden in het noordoosten. Kouderecords worden overigens niet gehaald, in 1933 vroor het in ’s-Heerenberg zeer streng met -15,1 graden. De laatste keer dat de temperatuur op één of meerdere KNMI-stations in het land daalde tot onder de -10 graden was op 14 februari 2021. Toen noteerde Heino met -12,3 graden de laagste temperatuur.
De temperaturen kunnen nog wat verder dalen, voordat het kwik weer oploopt naar waarden rond het vriespunt vanmiddag. Overigens vroor het in november al streng in een aantal duinpannen met temperaturen ruim onder de -10 graden, maar dat zijn geen officiële metingen van het KNMI. Gisteren werd in de duinen lokaal -15 gemeten.
Komende nachten blijft het koud met matige vorst. Lokaal komt de temperatuur opnieuw in de buurt van -10 graden. In de kustprovincies dooit het vanaf morgen overdag flink. In het oosten blijft de temperatuur rond het vriespunt steken en vooral in deze regio's kan worden geschaatst op natuurijs. Vanaf maandag is de schaatspret voorbij, dan wordt het in een klap +10 graden.
Steeds later
In de periode 1961 tot en met 1990 viel de eerste regionale strenge vorst gemiddeld al op 26 december. Deze datum is in dertig jaar tijd dus bijna twee weken opgeschoven. Soms komt het zelfs helemaal niet tot strenge vorst. Dit gebeurde deze eeuw in de winters van 2007, 2008, 2014, 2015, 2020 en 2022 (de vorige winter dus). In de vorige eeuw vroor het in de winters van 1989 en 1990 helemaal nergens streng in ons land, dit was toen de enige serie van de hele eeuw. Deze eeuw telt dus nu al 2 series van 2 winters zonder strenge vorst in ons land.
De eerste lokale strenge vorst dient zich tegenwoordig vaak in januari aan, maar soms gebeurt het dus ook al in december en in zeldzame gevallen in november. Sinds begin van de metingen kwam het 11 keer al in november tot strenge vorst. Recordvroeg gebeurde dit in 1908, op 10 november werd het in Sittard -10,1 graden. Recordlaat gebeurde dit in 1899, De Bilt noteerde toen op 24 maart nog -11,8 graden en Winterswijk kwam boven een pak sneeuw uit op -14,0 graden.
Noordoosten
Gemiddeld over de periode 1991 tot en met 2020 telt de winter 3 nachten met strenge vorst in een strook van Oost-Groningen naar Twente. Aan de Zeeuwse kust komt het gemiddeld nog maar eens per 10 jaar tot strenge vorst. De Bilt telt tegenwoordig slechts 1 keer strenge vorst per winter, 50 jaar geleden was dit aantal nog 5. In januari is de kans op strenge vorst het grootst.
In de winter van 1963 kwam het recordvaak tot strenge vorst. In Eelde vroor het 37 nachten streng en in Leeuwarden 32 keer. Ook De Bilt noteerde een record met 24 dagen.
