Morgen opnieuw onweersbuien

De onweerssituaties van donderdag en vooral ook vrijdag waren voor onze omgeving bijzonder. De felle buien gingen niet alleen gepaard met onweer, hagel en veel neerslag in korte tijd, maar ook randverschijnselen zoals zeer zware windstoten en zelfs een tornado kwamen aan bod. In Duitsland ging het er allemaal nog een stuk extremer aan toe en zijn meerdere tornado's waargenomen.

Dynamische en onstabiele atmosfeer

Het extreme weer was mogelijk door een combinatie van factoren die in ons deel van de wereld vrij zeldzaam is. Ten eerste is voor het ontstaan van onweersbuien onstabiliteit nodig. Dit ontstaat wanneer de lucht onderin de atmosfeer relatief warm en vochtig is ten opzichte van de lucht hoger in de atmosfeer. Warme lucht heeft een minder grote dichtheid dan koude lucht, waardoor het opstijgt. Het stijgende pakketje komt hoger in de atmosfeer in de koudere lucht terecht. Omdat koude lucht minder vocht kan bevatten dan warme lucht, condenseert het vocht in het luchtpakketje en vormen zich wolken. Hoe warmer en vochtiger de lucht onderin, des te explosiever de wolken groeien. Het spreekt natuurlijk voor zich dat hoe hoger de wolk kan groeien, des te zwaarder de bui uit kan pakken.

Afgelopen donderdag en vrijdag hielp de dynamiek in de atmosfeer ook nog een handje mee. Er was namelijk sprake van flink wat windschering in de atmosfeer. Dit wil zeggen dat de wind met de hoogte toeneemt en van richting verandert. Wanneer dit gebeurt kunnen buien zich beter organiseren. De stijgstroom (waarmee de bui zich voedt) en de daalstroom (het deel dat gepaard gaat met zware regenval, windstoten en hagel), kunnen zich dan scheiden waardoor de bui krachtiger wordt en langer in leven blijft. Als de combinatie van windschering en onstabiliteit optimaal benut wordt, kan de stijgstroom uiteindelijk gaan roteren. Als dat gebeurt is er sprake van een supercell. Supercells kunnen tornado's produceren en gaan vaak gepaard met andere gevaarlijke randverschijnselen, zoals zware windstoten en grote hagelstenen.

Vooral op vrijdag zagen we vooral rondom, maar uiteindelijk ook binnen onze landsgrenzen, steeds meer buien die tekenen van rotatie vertoonden. Uiteindelijk kwam het dan dus ook tot die eerdergenoemde tornado in Limburg en in Duitsland ontstonden meerdere supercells. Bij onze oosterburen werden in totaal uiteindelijk 3 tornado's waargenomen.

Morgen stevige buien, maar minder extreem dan eerder

Goed, de buien van afgelopen week waren voor Nederlandse begrippen dus erg bijzonder. Kunnen we morgen hetzelfde verwachten, met alle randverschijnselen van dien? Het antwoord daarop is nee, hoogstwaarschijnlijk niet. De situatie morgen is namelijk wezenlijk anders dan dat deze een paar dagen terug was. Er is zeker sprake van onstabiliteit, vooral in het (zuid)oosten van het land, waar morgen de warmste en meest vochtige lucht aanwezig is. De lucht is echter wel een stukje minder onstabiel van opbouw dan dat eerder deze week het geval was.

Bovendien is de atmosfeer morgen een stuk minder dynamisch dan een paar dagen geleden. Er is morgen zeker sprake van windschering, want aan de grond komt de wind uit een andere windrichting dan hoger in de atmosfeer. Daarbij neemt de wind ook in snelheid toe met de hoogte. Maar de hoeveelheid windschering is nog altijd van een hele ander orde dan dat afgelopen week het geval was. Op hoogte stond toen bijvoorbeeld veel meer wind dan nu het geval is. De buien kunnen zich morgen dus wel redelijk goed organiseren, maar supercells met zijn extreme randverschijnselen zoals tornado's hoeven we niet te verwachten.

Daarbij zijn onweersbuien sowieso vaak iets dat op lokale schaal voorkomt. Op sommige plekken ging het donderdag en vrijdag goed los met valwinden en dus zelfs een tornado, maar op de meeste plekken in het land bleven zulke verschijnselen uit, als het uberhaupt al tot een onweersbui kwam. Het voorkomen van extreme buien hoeft dan ook zeker niet te betekenen dat het overal tot noodweer komt. Ook morgen zullen er plekken zijn waar onweer achterwege blijft.

Veel neerslag, onweer en windstoten

Wat kunnen we morgen dan wel verwachten? De warmste en vochtigste lucht bevindt zich morgen zoals gezegd in het binnenland, waarschijnlijk vooral het oosten en zuidoosten. Hier gaan dan ook de zwaarste buien ontstaan. Ook in het westen van het land is kans op buien/neerslag, maar de onstabiliteit speelt hier een minder grote rol.

In de ochtend is al een kleine kans op een bui, maar de zwaardere buien trekken pas in de loop van de middag en avond over het land. In het binnenland kunnen de buien gepaard gaan met onweer, hagel en windstoten. Er kan lokaal veel neerslag vallen, veel weermodellen berekenen voor morgen in het oosten van het land lokaal meer dan 30 millimeter aan hemelwater.

De situatie kan nog wat verschuiven. Zo kan het gebeuren dat de onstabiele luchtmassa iets verder westelijk of juist iets verder oostelijk uitkomt. Dit betekent ook dat het zo kan zijn dat een iets groter deel van het land te maken krijgt met onweer, of juist dat de meeste onweersbuien buiten onze landsgrenzen blijven. Het blijft in zulke situaties afwachten.

Al met al kunnen we dus concluderen dat het morgen tot onweersbuien komt, met voorkeur voor het oosten van het land. Daarbij kan veel neerslag vallen in korte tijd en verder behoren ook hagel en windstoten tot de mogelijkheden. De kans op zeer zware windstoten is klein en hoosverschijnselen hoeven we, in tegenstelling tot eerder deze week, niet te verwachten.

Minder onstabiliteit, meer wind

Na morgen zoekt de wind meer de westhoek op, waardoor de temperatuur duidelijk omlaag gaat. Hiermee neemt de onstabiliteit af en hoeven we gedurende de rest van de week niet meer zoveel neerslag en onweer te verwachten als op maandag, al komen zeker op dinsdag en woensdag nog meerdere buien voor, die lokaal nog een keertje stevig uit kunnen pakken met een klap onweer. Verder trekt de wind flink aan en kan het langs de kust soms zelfs krachtig tot stormachtig (6-7 Bft) gaan waaien! Meer over het weer volgende week kun je lezen in ons weerbericht.