Foto gemaakt door Marjan den Boer  - Ulenstraten
Foto gemaakt door Marjan den Boer Ulenstraten
Nu

Recordvroege lentetemperaturen op warmste nieuwjaarsdag ooit gemeten

In De Bilt liep de temperatuur vandaag op tot 13,2 graden en daarmee is het officieel de warmste 1 januari ooit gemeten. Het oude dagrecord stamt uit 2012 met 12,9 graden. Op andere plekken is het nog zachter, met in het Zuid-Limburgse Beek een temperatuur van 15,1 graden. Daarmee valt de eerste lentetemperatuur van 15 graden of hoger recordvroeg. De jaarwisseling verliep ook al bijna recordwarm.

Het jaar start dus direct met warmterecords. Afgelopen nacht werd het namelijk niet kouder dan 10,9 graden in De Bilt. Het oude datum-warmterecord voor de minimumtemperatuur was 10,2 graden in 2012.

Meer dan honderd jaar oud record ook gesneuveld

En er ging nog een record uit de boeken. Niet alleen in De Bilt werd het nog nooit zo warm als nu, maar ook het landelijk record is gesneuveld. In Beek bij Maastricht liep de temperatuur vanmiddag op naar 15,1 graden en dat is de hoogste temperatuur die ooit ergens in het land is gemeten op Nieuwjaarsdag. Het oude dagrecord stamt zelfs uit 1916, toen in Vlissingen 14,2 graden werd afgelezen op de thermometer.

Vroegste lentetemperaturen ooit gemeten

Omdat de temperatuur vandaag opliep naar lokaal 15 graden is ook sprake van de vroegst gemeten lentetemperatuur ooit. Het vroegterecord was tot dit jaar 5 januari 1999. Het werd toen 16,4 graden in het Limburgse Oost-Maarland en 15,9 graden in Arcen. Een dag later noteerde Oost-Maarland opnieuw een lentetemperatuur van 15,9 graden. Iets later in januari werden in 1918, 1930, 1937, 1939, 1947, 1955, 1975 en 1993 en 2016 ook al eens lentetemperaturen gemeten, maar alleen in Brabant, Limburg, Gelderland en Utrecht.

Bij temperaturen van tenminste 15,0 graden wordt door het KNMI over een ‘zachte dag’ gesproken, maar in de volksmond heet het ook wel een ‘lentedag’. In het huidige klimaat, van 1991 tot en met 2020, worden de eerste lentetemperaturen in het jaar op 26 februari gemeten. Dit was dertig jaar geleden nog 17 maart. De eerste lokale lentedag valt dus bijna 3 weken eerder dan in de vorige eeuw. En dit jaar zijn we er dus recordvroeg bij.

Afgelopen jaar 12 warmterecords en geen kouderecord

Het is triest gesteld met het aantal officiële kouderecords. Daarvoor moeten we namelijk terug tot 15 mei 2020. Afgelopen jaar telde geen kouderecords, maar wel 12 warmterecords. Daarbij kwam het 5 keer tot een minimumtemperatuurrecord en 7 keer tot een maximumtemperatuurrecord. De laatste records werden op 30 en 31 december genoteerd.

Het jaar 2021 telde relatief weinig temperatuurrecords. Deze eeuw telt gemiddeld 15 warmterecords tegenover 1 kouderecord.

Koudste nieuwjaarsdag

Zeer koud was het op 1 januari 1971. In het Drentse Eelde daalde de temperatuur tot -21,0 graden. In De Bilt was de koudste nieuwjaarsnacht die van 1979 met -16,9 graden.

Niet eens zo heel lang geleden was de maximumtemperatuur recordlaag, in 1997. De Bilt noteerde een middagtemperatuur van -7,3 graden en in Maastricht werd het niet warmer dan -12,3 graden. Zulke temperaturen zijn tegenwoordig in het opwarmende klimaat onvoorstelbaar geworden en niet meer mogelijk. Drie dagen later vond de laatste Elfstedentocht ooit plaats.

Jordi HuirneMeteoroloog en presentator