Foto gemaakt door NOAA GOES West - Het satellietbeeld na de uitbarsting van de vulkaan, net voor zonsondergang.
Foto gemaakt door NOAA GOES WestHet satellietbeeld na de uitbarsting van de vulkaan, net voor zonsondergang.
Nu

Vulkaanuitbarsting veroorzaakt zwaar onweer, tsunami en schokgolven

Afgelopen nacht is de vulkaan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai uitgebarsten. De vulkaan ligt in de Stille Oceaan en grotendeels onderwater. De uitbarsting veroorzaakte een tsunami van een paar meter hoog. Maar er gebeurde nog meer opvallends. Naast een tsunami kwam het ook tot zwaar onweer met extreem veel ontladingen. Bovendien ontstonden door de enorme kracht van de uitbarsting schokgolven die tot op 10.000 kilometer van de vulkaan zijn waargenomen.

De vulkaan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai ligt in de Stille Oceaan, ongeveer 2.000 kilometer ten noordoosten van Nieuw Zeeland. Het is een onderzeese vulkaan, gelegen op een breuklijn van Nieuw Zeeland richting Fiji. Het water rondom de vulkaan werd dankzij de enorme uitbarsting met grote kracht verplaatst. Dat veroorzaakte een tsunami van een paar meter hoog in de nabij gelegen eilanden van Tonga.

Extreem veel ontladingen

Naast een tsunami zorgde de uitbarsting ook voor zwaar onweer. Op een gegeven moment vonden er in de enorme rookwolk meer dan 160 ontladingen per seconde plaats. In een uur tijd kwam het tot meer dan 10.000 ontladingen. Zo'n hoeveelheid bliksem in een relatief klein gebied is erg zeldzaam.

Onweer in de rookpluim van een vulkaan komt overigens wel eens vaker voor. Bij een uitbarsting van een vulkaan worden grote hoeveelheden as de lucht ingeschoten. Wanneer deze deeltjes tegen elkaar botsen en splitsen ontstaat statische elektriciteit. Het verschil in lading tussen verschillende delen in de wolk wordt dan gecompenseerd door een bliksemschicht.

Schokgolf op veel plekken waargenomen

De satellietbeelden toonden vanochtend nog wat anders opvallends. Namelijk een schokgolf, veroorzaakt door de grote hoeveelheid as die in één keer de lucht in werd geschoten. In de wijde omgeving werd een plotselinge toename van de luchtdruk waargenomen. In Nieuw Zeeland steeg de luchtdruk in korte tijd met 3 hPa, om vervolgens weer snel te dalen.

Zelfs bijna 10.000 kilometer van de vulkaan vandaan kon de schokgolf nog worden waargenomen, bijvoorbeeld in Alaska. Ook daar steeg de luchtdruk plotseling met 1 hPa om vervolgens weer terug te keren naar het oude niveau. Hoeveel schade er is en of mensen gewond zijn geraakt zal de komende tijd duidelijk moeten worden. Vanuit meteorologisch perspectief was deze krachtige uitbarsting erg interessant, want een flinke schokgolf en zó veel onweer is erg ongebruikelijk.

Uiteindelijk was de schokgolf ook in Nederland waar te nemen, bijna letterlijk de andere kant van de wereld!

Jelmer van der GraaffMeteoroloog