Zomerverwachting 2022: nog steeds warm en wellicht vrij droog

Die zomer ziet er, zo zeiden we toen, voor Nederland behoorlijk warm uit, eigenlijk gedurende alle drie de zomermaanden, maar met de nadruk op juli en augustus. Verder lijkt de normale tot een iets beneden normale hoeveelheid regen te vallen en houdt de in de lente ingezette droogte in het algemeen aan.

Juni was warm, zonnig en vrij nat

Van juni weten we de uitkomst inmiddels. De maand was zonnig en vrij warm, maar ook vrij nat door de buien die steeds weer vielen. Nederland hield zich vaak aan de noordzijde van een gebied met warmte, verder naar het zuiden op. Die warmte golfde regelmatig onze kant op, maar koele lucht in het noordwesten was ook nooit ver weg. En op de overgangen van het ene naar het andere regime kwam het geregeld tot (fikse) onweersbuien.

Dan gaan we nu verder met wat we in mei schreven.

Bij het maken van deze verwachting is rekening gehouden met de weersontwikkeling tot nu toe, de seizoensverwachtingen van de verschillende weermodellen, de weersontwikkeling in de jaren die qua aanloop naar de zomer op dit jaar leken, kansverwachtingen en de langjarige trends die we in het weer van alledag waarnemen. En dan nog is de uitkomst van deze verwachting geen zekerheid. Seizoensverwachtingen zijn experimenteel en kunnen, net als de weersverwachtingen voor alledag, mislukken. Ze worden wel steeds vaker en op steeds meer plaatsen op aarde gemaakt om er ervaring mee op te doen. En, om Johan Cruyff erbij te halen, als je het niet probeert, kan het ook nooit lukken.

De verwachting

Nederland bevindt zich met zijn warme en mogelijk vrij droge zomer aan de noordflank van een gebied boven de zuidelijke helft van Europa waar de afwijking van de temperaturen naar boven nog wat groter is dan in onze omgeving, tot rond 1 graad aan toe. Bij ons wordt een zomer verwacht die 0,5 tot 0,7 graden boven normaal uitkomt. Alleen voor de noordelijke helft van Scandinavië worden normale temperaturen verwacht.

Kijken we naar de neerslag, dan staat voor het grootste deel van Europa een vrij droge zomer op de kaart. Grote delen van de Britse Eilanden, Nederland en Scandinavië zouden een ongeveer normale hoeveelheid regen tegemoet moeten kunnen zien, evenals het grootste deel van het Middellandse Zeegebied. De warmste maanden lijken juli en augustus te worden, de grootste kans op een bovennormale hoeveelheid regen maakt de julimaand.

Betrouwbaarheid

De betrouwbaarheid van deze verwachting wordt op 50 procent ingeschat. Er is een kans van 25 procent dat de zomer bij ons droger en warmer uitpakt dan nu in de verwachting staat. Er is ook een kans van 25 procent dat de verwachting natter en koeler uitpakt dan nu aangegeven. Dit komt doordat Nederland in het grensgebied van het Zuid-Europese en het Scandinavische regime ligt. Hogedrukgebieden zouden vaak gemiddeld een positie ten zuiden of zuidoosten van Nederland moeten innemen, terwijl lagedrukgebieden meer speelruimte boven de Britse eilanden en Scandinavië zouden moeten krijgen. Dit patroon is overigens omgekeerd aan dat van de zomer van 2021, vorig jaar dus.

De belangrijkste drijvers

Net als vorig speelt La Niña, een koude zeestroom op de Grote Oceaan, langs de evenaar tussen Zuid-Amerika en Indonesië, een belangrijke rol, evenals de verdeling tussen koud en warm zeewater op de noordelijke helft van de Grote Oceaan. Die hoort bij de La Niña van nu en leidt op het noordelijke deel van de Grote Oceaan tot een negatieve PDO-index. Verder speelt het warme water, dat we deze zomer op het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan aantreffen, een rol in het weer van de komende zomer.

Onzekerheid

Er zit onzekerheid in de verwachting omdat enkele factoren elkaar tegenspreken. Zo gaan de meeste computerverwachtingen van de diverse weerinstituten voor de komende zomermaanden van gemiddeld warm en droog weer uit. De kans daarop is, als je ze allemaal samen neemt, wel 70 procent. Tegelijkertijd kom je, als je naar de jaren uit het verleden kijkt waarin de aanloop naar de zomer het meeste op die van dit jaar lijkt, juist vaak op een relatief koele en natte zomer uit. Ook vorig jaar, toen we op de achtergrond grofweg dezelfde factoren een rol zagen spelen als dit jaar, kwamen we op een relatief natte zomer uit met vaak zware buien, én met een vrijwel normale temperatuur. Uiteindelijk lag het gemiddelde 0,2 graden boven normaal, geheel dankzij de zeer warme junimaand.

De rol van de droogte

Grote delen van Europa lijken, door het droge weer in de lente, met een drogere dan normale bodem de zomer in te gaan. Dit is een situatie die zowel op de neerslag als de temperaturen invloed kan hebben. Als er vanuit de bodem weinig vocht in de lucht terechtkomt, zal er in geval van neerslag ook minder regen vallen. Tenzij van elders vochtige lucht wordt aangevoerd, zoals in de zomer ook goed mogelijk is.

Droge bodems hebben ook invloed op de temperatuur. Op het moment dat de zon erop schijnt, wordt minder bodemwarmte gebruikt om vocht te laten verdampen. Meer bodemwarmte kan daardoor de lucht erboven bereiken en dat komt ten goede aan de temperatuur. Dit is een verschilt met vorig jaar, toen we wel uit een natte lente kwamen. De kans op warmer weer in de komende zomer lijkt hierdoor groter dan vorig jaar, zelfs als de drukverdeling gelijk zou zijn.

Het orkaanseizoen

Door de La Niña, die zijn derde opeenvolgende jaar is ingegaan, wordt opnieuw een actief orkaanseizoen verwacht. Er worden 21 tropische systemen met een naam verwacht, waarvan er 8 tot een orkaan en 4 tot een orkaan van de 3e categorie of meer kunnen uitgroeien. Vooral in de maand augustus kunnen de restanten ervan, als ze op de Oceaan dichterbij Europa komen, ook invloed op het weer bij ons krijgen. Het is ook om die reden dat in het noordwesten van Europa in de tweede zomerhelft meer wind wordt verwacht. Verder kunnen de vanaf de Oceaan naderende lagedrukgebieden tot episodes met een zuidelijke wind en de opstoot van warme lucht vanuit het zuiden leiden, gevolgd door onweersbuien op storingen vanuit Spanje en de daar weer op volgende afkoeling van het weer.

Kansverwachtingen en trends

Kijk je naar de langjarige ontwikkeling van en de trends in het weer, dan is de kans op een zomer die warmer dan gemiddeld verloopt tegenwoordig een stuk groter dan vroeger. Voor de laatste zomer die (iets) koeler dan gemiddeld verliep, moeten we terug naar het jaar 2012 toen de zomer 0,1 graden koeler dan normaal was. Een jaar eerder was de afwijking naar beneden met 0,7 graden voor de laatste keer duidelijk groter. In de 10 jaar na 2012 is het niet meer tot ‘koele’ zomers gekomen. Omdat je hierbij van een langjarige trend mag spreken, ligt het voor de hand dat we ook dit jaar een (vrij) warme zomer krijgen.

Al met al ziet het er dus naar uit dat we dit jaar een warme en mogelijk ietwat te droge zomer tegemoet gaan. De droogte, die in de lentemaanden heeft ingezet, lijkt daarbij aan te houden. Toch is er, net als vorig jaar in de zomer, wel degelijk ook kans op regionaal zware buien, die de situatie met betrekking tot de droogte lokaal (tijdelijk) kunnen verzachten of zelfs laten kantelen. Vorig jaar hebben we tijdens de zomer alleen regionaal een hittegolf gehad, in De Bilt kwamen we er niet aan toe. De kans op een officiële hittegolf lijkt de komende zomermaanden wat groter. Op 1 september weten we hoe het is gegaan.