46-Daagse: omslag naar kouder weer, later in de periode, door SSW

Vanaf ongeveer volgende week donderdag lijkt de SSW een feit. De wind rond de Noordpool in de stratosfeer is dan niet meer westelijk, zoals gebruikelijk, maar oostelijk. En daarmee voldoet de SSW aan alle criteria die eraan gesteld zijn.

Vanaf dat moment kan in de drukverdeling op het Noordelijk Halfrond veel veranderen. Vaak duurt het even voordat we het merken, maar doordat de straalstroom in de troposfeer, het gebied onderin de atmosfeer waarin ons weer zich afspeelt, zijn sterke vriend, één etage hoger in de atmosfeer, moet missen (er komt vanaf de SSW zelfs tegenwerking vanaf die hoogte), krijgen we een heel nieuw speelveld. Een speelveld waarin hogedrukgebieden ook ineens het hoge noorden kunnen aandoen. En een speelveld waarin uitbraken van kou vanuit het noorden toch nog even een stuk makkelijker worden.

Voor de winter betekent het niet veel meer

We gaven het al aan. Het is laat in de winter. Voor de laatste weken van deze winter zal het allemaal niet veel meer betekenen. Die winter gaat als de zoveelste te zachte op rij de boeken in. Veel aan winterweer hebben we opnieuw niet gehad. Het mooist was het nog aan het begin, toen we in december zelfs even op de schaats kwamen. Daarna volgde de verwachte omslag naar zachter weer, met vooral in de tweede helft van december en de eerste weken van januari veel regen. In week 3 gingen de temperaturen omlaag en kwam het in delen van het land tot sneeuwval. Daarna kwakkelde het nog een tijdje.

De februarimaand is tot nu droog en zacht verlopen. In dat patroon lijkt de komende één tot anderhalve week niet veel te veranderen. Wel speelt zich hoog in de stratosfeer dan de al eerder beschreven SSW zich af. Vanaf het moment dat die een feit is, eind volgende week, ligt niets meer vast op de weerkaarten, ook al lijkt dat nu misschien nog wel zo. Wat er dan gaat gebeuren, legt een stevige basis onder de lentestart. Zelfs in het nieuwe klimaat hebben we in maart nog weleens met koude dagen te maken gekregen. Wat dat betreft, kan de SSW dus ook voor onze omgeving nog interessante gevolgen hebben.

Week 1: van maandag 13 tot en met zondag 19 februari

• Rustig weer met geregeld zon, in de nachten ook mist
• Wind uit richtingen tussen zuid en oost
• In de nacht lokaal lichte vorst, overdag lenteachtig met 10-13 graden.

Een hogedrukgebied trekt van Frankrijk naar Centraal-Europa. De wind draait bij ons van west naar richtingen tussen zuid en oost en er wordt drogere lucht aangevoerd. Het weerbeeld ziet er in het algemeen droog uit, met in de nachten kans op mist en laaghangende wolken, maar overdag vooral veel zon. In de nachten kunnen de temperaturen tijdens opklaringen tot iets onder het vriespunt dalen, overdag wordt het 10 tot 13 graden.

Tegen het einde van de week zien we de eerste storingen dichterbij Nederland komen, maar in de dagen voor het weekend lijken die nog weinig invloed te hebben. Pas in het weekend komt er af en toe weer wat meer bewolking het land binnen en zou vooral in het noorden eens een spatje regen kunnen vallen. Dan ook zou de wind weer wat vaker uit richtingen tussen west en zuid kunnen gaan waaien en wordt het wellicht iets kouder.

Week 2: van maandag 20 tot en met zondag 26 februari

• Naar west tot noordwest draaiende winden
• Toenemend wisselvallig
• Lagere temperaturen

Een nieuw hogedrukgebied trekt van het gebied bij de Azoren naar het noordoosten, eerst richting de Golf van Biskaje en daarna naar het noorden. Het gaat niet, zoals zijn voorgangers wel, op Centraal-Europa af, maar blijft wat steken. Later in de week komt het hogedrukgebied waarschijnlijk op de Oceaan, ten westen van de Britse eilanden uit. Het zouden de eerste gevolgen van de SSW kunnen zijn, die zich dan heeft afgespeeld.

Bij ons draait de wind steeds meer naar het noordwesten. En – zeker op het moment dat het hogedrukgebied bij zijn noordelijkere positie uitkomt – kan dat de aanvoer van koudere lucht opleveren. Via de Noordzee, dat wel. Verder kunnen lagedrukgebieden weer in onze buurt komen, met toenemende neerslagkansen en soms een flink aantrekkende wind.

Week 3: van 27 februari tot en met 5 maart

• Noordenwinden
• Nog steeds wisselvallig
• Iets kouder dan normaal

Het hogedrukgebied lijkt nog wat verder naar het noorden op te schuiven, richting IJsland. In onze omgeving is de wind noordelijk tot noordwestelijk. Lagedrukgebieden boven Scandinavië kunnen af en toe storingen onze kant op sturen, met regen, maar er is aan de achterzijde in pulsen met koude lucht ook kans op winterse buien. Nog steeds kan het nu en dan flink waaien. De temperaturen zijn normaal tot iets beneden normaal en zeker in nachten met opklaringen kan het her en der tot lichte vorst komen.

Week 4: van maandag 6 tot en met zondag 12 maart

• Naar noordoost draaiende wind
• Lagere temperaturen dan normaal
• Wisselvallig, met soms ook (natte) sneeuw

We zien een drukverdeling ontstaan die een klassieke NAO- imprint heeft en helemaal past in de nasleep van een SSW. Hogedrukgebieden zijn in het noorden actief, in het gebied van IJsland tot over de noordelijke helft van Scandinavië, lagedrukgebieden zetten koers van de zuidelijke Oceaan naar het Middellandse Zeegebied en bestrijken heel die regio van west naar oost. Als dit zo uitkomt, zou dat goed nieuws zijn voor landen als Spanje, Italië, Griekenland en Turkije, waar de droogte nog steeds zo’n grote rol speelt. Al zijn het voor de gebieden die door de aardbevingen zijn getroffen natuurlijk weer slechte berichten.

In Nederland draait de wind, als dit de weerkaart is, naar oost tot noordoost en wordt koudere lucht vanaf het continent aangevoerd. Echt winter wordt het hierdoor natuurlijk niet meer, maar waarschijnlijk is het wel kouder dan normaal. Ook kan het, als er eens een keer een neerslaggebied vanuit het zuiden tot ons doordringt, behalve regenen ook sneeuwen.

Week 5 en 6: van maandag 13 tot en met zondag 26 maart

• Aanhoudend noordelijke tot noordoostelijke winden
• Wisselvallig, met soms ook (natte) sneeuw
• Beneden normale temperaturen

In deze twee weken verandert, als het aan de berekeningen ligt, niet veel in het klassieke NAO- patroon, zoals dat ons wordt voorgeschoteld. Nog steeds zien we hogedruk in het noorden, terwijl de lagedrukgebieden in het zuiden sterk zijn en wat meer naar Midden-Europa lijken te willen doorstoten. Wij blijven aan de koude kant, in een noordelijke tot noordoostelijke stroming. Neerslaggebieden, horend bij de lagedruk, kunnen ons wel bereiken en nog steeds behalve regen mogelijk ook (natte) sneeuw brengen. Verder kan de wind af en toe flink toenemen en is het mogelijk nu en dan guur buiten.

Al met al

Al met al zien de ontwikkelingen er voor de komende weken, ook al is de winter feitelijk voorbij, toch nog wel interessant uit. Niet alleen vanwege de SSW, die zich de komende week in de stratosfeer boven het poolgebied afspeelt, maar ook vanwege de klassieke nasleep daarvan, zoals die nu door de kaarten voor de lange termijn wordt berekend. En ja, voor het begin van de lente is het natuurlijk jammer als de temperaturen een tijdje onder normaal terechtkomen en de echte lentedagen nog wat lager op zich laten wachten. Maar die warmte, en dat weten we op basis van de afgelopen jaren maar al te goed, komt vanzelf wel. En zal het koudere weer, ook dit jaar, weer met groot gemak te kijken zetten.

Samenvattend

Dat wordt voor de lenteliefhebbers volgende week dus maar genieten van het lenteachtige weer, dat we dan waarschijnlijk nog wel krijgen. Vanaf het weekend daarna wordt het wisselvalliger en gaan de temperaturen omlaag, als de wind de geleidelijk de west tot noordwesthoek opzoekt. In de weken daarna lijkt de SSW, die zich volgende week in de stratosfeer afspeelt, invloed te krijgen. Hogedrukgebieden zoeken dan een noordelijke positie op, lagedrukgebieden trekken naar Zuid-Europa. Vanaf dat moment lijkt het in Nederland langere tijd kouder dan normaal te zijn, maar is het ook wisselvallig met af en toe flink wat wind. Winter wordt het niet meer, maar guur kan het dan wel zijn buiten de deur.