Storm Poly liet het oppervlaktewater flink afkoelen

Je zou het niet zeggen, maar de watertemperatuur reageert vrij snel op veranderingen in de luchttemperatuur. Vaak gaat het hierbij om de bovenste laag van het water. Als vuistregel kun je gebruiken dat die bovenste laag grofweg de temperatuur aanneemt die de lucht erboven gemiddeld in globaal de voorgaande week heeft gehad. Vaak kom je, door er op die manier naar te kijken, heel aardig in de buurt van watertemperaturen uit.

Koud voorjaar

Ze beleefden we in Nederland een relatief koud voorjaar. Aan het einde van het voorjaar waren ook de temperaturen van de Noordzee, rond Nederland en de oppervlaktewateren binnen onze eigen grenzen wat aan de lage kant voor de tijd van het jaar.

Daarna werden de bordjes verhangen, en hoe! In juni scheen de zon gemiddeld bijna 11 uur per dag, was er de eerste drie weken nauwelijks een wolkje aan de lucht en gingen de temperaturen steeds verder omhoog. Uiteindelijk groeide de maand tot de warmste en ook zonnigste juli ooit uit. Het was een beeld dat zich ook in de watertemperaturen vertaalde. Die vlogen omhoog. Aan het einde van de maand was het zeewater voor onze kust al op veel plaatsen tot 19 of 20 graden opgewarmd. Het IJsselmeer was zelfs 21 graden.

Wind woelde het water om

Behalve door lage luchttemperaturen is er een ander fenomeen waardoor het water ook snel weer kan afkoelen: wind. Van orkanen weten we dat ze een ‘koud’ spoor achterlaten in het water van de zeegebieden waar ze doorheen trekken. Vaak gaat de zeewatertemperatuur in de baan van de storm met een graad of 5 omlaag. En dat gebeurt niet alleen doordat de storm veel energie aan het water onttrekt, maar ook doordat het water in de wind sterk wordt omgewoeld. Kouder water vanuit de diepzee wordt dan aan het warme water aan het zeeoppervlak bijgemengd. En dat kan de watertemperaturen flink beïnvloeden.

Iets vergelijkbaars lijkt tijdens de passage van storm Poly in de Nederlandse wateren te zijn gebeurd. Zoals inmiddels duidelijk is geworden, bevond zich aan de west- en zuidzijde van Poly een klein maar uiterst venijnig windveld. Geholpen door een stingjet wist de wind aan de Noord-Hollandse kust en in het IJsselmeergebied tijdelijk een windkracht 11 te bereiken, een zee zware storm dus. Daarbij traden windvlagen tot boven 140 kilometer per uur op. En die hebben het water van de Noordzee en het IJsselmeer behoorlijk omgewoeld.

IJsselmeer had het grootste effect

Vooral op het IJsselmeer was het effect goed te zien. Wezen de waterthermometers er voorafgaande aan de storm op vrij uitgebreide schaal nog waarden rond 20 graden aan, gisteren was dat op de meeste plekken slechts 17 graden. Inmiddels zitten we op veel plaatsen alweer tussen 17,5 en 17,8 graden, door de vele zon van gisteren. De toplaag is dus alweer aan het opwarmen en zal dat de komende dagen blijven doen.

Op de Noordzee was het effect wat minder groot, maar niet helemaal afwezig. Daar heeft het zeewater nu een temperatuur van op veel plekken 18 graden en in het zuidwestelijke kustgebied 19 graden. De Zeeuwse wateren zitten nu op ongeveer 20 graden.