Sicilië kampt met droogte

In het westen van Europa is er de afgelopen maanden veel neerslag gevallen. Het jaar begon warm, maar sinds het begin van de zomer bleef het relatief koel voor de tijd van het jaar. In Zuid-Europa en Oost-Europa is het warmer en droger geweest. Als resultaat worstelen de landen in deze gebieden met watertekorten en natuurbranden. Eén specifiek geval is het eiland Sicilië bij Italië. De omgeving droogt steeds verder uit en inwoners zien daardoor grote problemen ontstaan.

Dor landschap

Op het eiland kan het wekenlang achter elkaar droog zijn. Het gevolg daarvan is een uitgedroogd landschap met weinig begroeiing. Vee wordt gedwongen om droog onkruid te eten en te drinken uit modderige poeltjes. In de tweede helft van 2023 is er slechts 150 millimeter neerslag gevallen. Gemiddeld valt er in die periode 300 tot 400 millimeter neerslag. 2023 is het vierde jaar op rij met neerslag onder het historische langjarige gemiddelde van 2003-2022. De neerslag op Sicilië is sinds 2003 met 40% afgenomen. De regering in Rome heeft in mei een noodtoestand uitgeroepen vanwege de Siciliaanse droogte.

Het neerslagtekort van gebieden van Sicilië in kaart gebracht. Donkere kleuren staan voor een grotere negatieve afwijking in de gevallen neerslag tussen juni 2023 en mei 2024, vergeleken met de klimaatnormaal van 2003-2022. Bron: SIAS Regione Siciliana

Tegen 2030 zal een derde van het eiland een woestijn zijn, vergelijkbaar met Tunesië en Libië. Het drinkwater van Sicilië is traditioneel afkomstig uit aquifers (opgeslagen water binnen gesteentelagen) en water voor de landbouw wordt opgeslagen in grote reservoirs. Beide systemen zijn afhankelijk van de steeds schaarser wordende winterregenval. Vanwege de droge winter zit 20% van de aquifers in een staat van waterschaarste.

Het onderhoud van de watervoorraadsystemen wordt al dertig jaar verwaarloosd, waardoor het eiland geconfronteerd wordt met een verminderde capaciteit van de reservoirs. Kleine kunstmatige vijvers drogen snel op door de hoge temperaturen en uitblijvende neerslag.

Het wordt steeds heter

Sicilië ligt vrij zuidelijk in het Middellandse Zeegebied, waardoor het ’s zomers erg warm kan worden. Juli en augustus zijn typisch de warmste maanden met gemiddelde temperaturen van rond de 30 graden, maar dat is in normale situaties. Hittegolven komen steeds vaker en langduriger voor door klimaatverandering. Een hittegolf in het gebied is geen uitzondering meer en dan loopt de temperatuur een stuk hoger op.

In augustus 2021 is het Europese hitterecord verbroken toen er in Syracuse 48,8°C werd gemeten. Het vorige record stond op 48,0°C in Athene in 1977. Het was het resultaat van een krachtige hittegolf over een groot deel van het Mediterrane gebied. In juli 2023 werd het gebied opnieuw getroffen door een sterke hittegolf, waardoor over heel Sicilië temperaturen van boven de 40°C werden geregistreerd voor 10 achtereenvolgende dagen. Vegetatie droogt uit door de hitte en natuurbranden verwoesten nog meer van de begroeiing.

Kaart van Sicilië met de temperaturen op 11 augustus 2021. Het Europese hitterecord werd die dag verbroken in Syracuse. Bron: World Meteorological Organization

Toerisme lijdt eronder

Waterdienstbeheerders in een aantal Siciliaanse provincies hebben waterrantsoenering aangekondigd, waardoor veel bedrijven gedwongen zijn om te sluiten. Eind juni heeft de burgemeester van de regio Enna ook een waterrantsoen aangekondigd omdat de reservoirs leeglopen. Aquaducten komen droog te staan, waardoor er steeds minder water overblijft voor de lokale populatie. Kleine hotels in de meest getroffen gebieden kunnen geen zekerheid bieden voor genoeg water voor een douche of het toilet en sturen toeristen weg. De situatie heeft directe invloeden op het toerisme en dat kan grote economische gevolgen opleveren omdat een groot deel van Sicilië afhankelijk is van de toerismesector. Keer op keer worden de gevolgen van de klimaatcrisis zichtbaar. Kwetsbare gebieden, zoals Sicilië, worden het hardst geraakt als de extremen toenemen.