Waterkoud?! Een onaangenaam vochtige atmosfeer

Relatieve vochtigheid

Hele droge of juist hele vochtige lucht wordt aangeduid in procenten van relatieve luchtvochtigheid – de hoeveelheid waterdamp in de lucht, ten opzichte van het maximale vocht dat de lucht kan bevatten. Bij een luchtvochtigheidsgraad van 100% is de lucht volledig verzadigd en treedt condensatie op (het dauwpunt).

Warme lucht kan meer vocht bevatten dan koude lucht. Bij een gelijke hoeveelheid waterdamp in een luchtpakketje, zal de lucht daarom een hogere relatieve luchtvochtigheid hebben in de winter en een lagere relatieve luchtvochtigheid in de zomer. Zowel in de zomer als winter wordt een hoge relatieve luchtvochtigheid als onaangenaam ervaren. In de Nederlandse zomer voelt het al snel drukkend en benauwd aan bij een hoge luchtvochtigheidgraad en dat kan een heel verschillende warmtebeleving geven in andere landen.

In de winter kan het kil en guur aanvoelen door de combinatie van lagere temperaturen en een vochtige lucht, vooral als er ook nog een stevige wind staat. Vaak is er veel bewolking en ontstaat ’s nachts mist. De term waterkoud komt hier vandaan en wordt in de volksmond gebruikt om een vochtig en somber weertype met kou te beschrijven. Het voelt koud aan, terwijl de temperatuur in werkelijkheid niet echt heel koud is. Dat komt dan dus door een vochtig weertype, wat niet per se wil zeggen dat er ook neerslag valt.

Waarom nu?

Als we kijken naar de afgelopen weken, dan werd de weerkaart van Noordwest-Europa gedomineerd door hogedrukgebieden. Afhankelijk van hun positie brachten ze vaak rustig weer mee met weinig wind. Opklaringen in de avond en nacht brachten sterke temperatuurdalingen en mistgebieden en dan stijgt de relatieve vochtigheidsgraad sterk.

November begon in grote delen van het land met een prachtig weekend. Op veel plekken scheen de zon en werd het daardoor nog ruim 13 graden, maar de warmte was niet helemaal eerlijk verdeeld. Regionaal hing er hardnekkige laaghangende bewolking, welke ’s nachts plaatselijk was ontstaan. De zon kwam er niet doorheen en de vochtige lucht voelde daarbij fris aan.

Deze week speelt de bewolking een grote rol in de lage temperaturen. De dikkere bewolking blokkeert de zon. Het koelt af, de relatieve luchtvochtigheid stijgt sterk en grote kans dat het voor veel mensen als ‘waterkoud’ aanvoelt. Vooral donderdag was de relatieve vochtigheid erg hoog en de maximumtemperatuur lag in het midden en oosten rond de 6 graden, terwijl het in het westen zo’n 10 graden werd. Daardoor zal de kou op verschillende plaatsen ook anders aangevoeld hebben.

Drogere lucht in aantocht

Vrijdag lijkt vanuit het oosten iets drogere lucht naar Nederland te stromen. In de nacht naar vrijdag daalt de temperatuur op veel plekken tot rond het vriespunt. Zaterdag schijnt de zon af en toe, maar komt vanuit het (zuid)westen bewolking het land binnen. Zondag is het bewolkt. In het weekend waait het met een zuidenwind, welke relatief zachte lucht aanvoert en de temperaturen wat omhoog brengt. Overdag wordt het ongeveer 10 tot 13 graden en ook ’s nachts is het minder koud met minima rond de 8 graden. Volgende week kan – afhankelijk van de ontwikkelingen in de atmosfeer – een ander weerbeeld ontstaan. Hogedruk maakt plaats voor lagedruk en daardoor wordt het hier wisselvalliger.