Zomerverwachting 2021: onzeker verloop, warme fase middenin

Een koude lente hoeft een warm vervolg in de zomer niet in de weg te staan, schreven we gisteren op deze site. Maar een feit blijft wel dat we, voordat we aan warm zomerweer mogen denken, eerst nog van de huidige, koele en wisselvallige drukverdeling op de weerkaarten moeten zien af te komen. Aanwijzingen dat er vanaf de maandwissel iets kan gaan veranderen, zijn er al een tijdje. Maar ze zijn het stadium van de tekentafel tot nu toe nog niet gepasseerd. Zolang dat zo blijft, hebben nog niets en houden we het weer dat we nu hebben, namelijk wisselvallig en koel.

De drijvers achter de koelte van de laatste maanden zijn breed bekend. Het is een combinatie van warm zeewater op de noordelijke helften van de Grote Oceaan en ‘onze’ Atlantische Oceaan en de La Niña in het gebied langs de evenaar op de Grote Oceaan, een koude zeestroom tussen Zuid-Amerika en Indonesië, die ons het weer van de laatste tijd heeft gebracht. Daarbij spelen hogedrukgebieden in het hoge noorden en op de Atlantische oceaan een grote rol.

Machinerie achter het koele weer van nu blijft bestaan

In die zeewatertemperaturen op de noordelijke helften van de Grote Oceaan en de Atlantische Oceaan worden tijdens de zomer geen grote veranderingen verwacht. La Niña lijkt in de zomer wel tijdelijk wat af te zwakken, maar keert vanaf de herfst voor een tweede periode terug, zo is de verwachting. Dat gaat vaak zo. Met andere woorden: de machinerie achter het koele en wisselvallige weer van nu blijft ook gedurende de zomermaanden bestaan. Is het afzwakken van La Niña dan wel voldoende om het patroon van de laatste maanden te doorbreken?

Dat is nu de grote vraag. Natuurlijk zit er ook wel beweging in andere factoren. Zo wordt het op het land in de zomer nog warmer, smelt het zeeijs in de poolgebieden en komt het orkaanseizoen in de Atlantische sector op gang. Verder lijkt de dipool op de Indische oceaan, die nu positief is, van teken te wisselen, doordat de buiigheid in de Indonesische sector sterk gaat opleven en het aan de Oost-Afrikaanse kant juist erg droog lijkt te worden. Niet al deze veranderingen hebben dezelfde gevolgen voor het weer ons. Daarom zijn de komende weken met vraagtekens gevuld.

Wanneer slaat het om?

Het eerste deel van de periode zal in beslag worden genomen door het al dan niet verdwijnen van de hogedrukgebieden in het hoge noorden en op de oceaan, die voor het weer bij ons nu zo bepalend zijn. Verdwijnen ze op tijd van duur uit beeld, dan liggen nieuwe opties open. Blijven ze nog wat langer, omdat de machinerie erachter ook nog niet verdwijnt, dan kan het koele en wisselvallige weer van nu zich ook nog tot over (een deel van) de junimaand uitstrekken.

De combinatie van het zwakker worden van La Niña, het omklappen van de Indische dipool en het op gang komen van het orkaanseizoen moet de ban uiteindelijk breken. In juli lijkt de kans op vanaf de Azoren doorbrekende hogedrukgebieden en stromingen, die hoger in de atmosfeer hete, uit het diepe zuiden afkomstige lucht naar onze omgeving kunnen brengen, een stuk groter. Omdat we in de overgangszone met koele lucht lijven, kunnen wel af en toe wel (fikse) buien vallen en gaat het wellicht niet om een aaneengesloten periode van warm weer, maar om meerdere fases die elk tot ongeveer een week kunnen aanhouden. Het weer krijgt er een springerig karakter van.

Onzekerheid in augustus

Doordat La Niña in de loop van augustus en september lijkt terug te keren, wordt het beeld onzekerder. In principe is datgene wat het koele weer van nu veroorzaakt dan weer terug. Tegelijkertijd komt het orkaanseizoen op stoom. De restanten van orkanen op de oceaan kunnen als gewone depressies in Europa de wind gemakkelijk in de zuidhoek brengen. Ook krijgen hogedrukgebieden dan de kans om boven Centraal-Europa te ankeren. Het is zo maar net de vraag welke van de twee invloeden het sterkste zal blijken te zijn. Of ze wisselen elkaar af.

Van het moment waarop het patroon van nu doorbroken wordt en ook van het vervolg van de zomer later in augustus zal afhangen hoe de zomer qua temperatuur zal scoren. De kans dat er een (veel) warmere fase tussenin zal zitten, lijkt behoorlijk groot. Hoe langer die duurt, hoe groter de kans dat ook de zomer als geheel warmer dan normaal zal zijn. Een herhaling van de droogte van voorgaande jaren lijkt niet op de loer te liggen, want ook in de warme fase kunnen van tijd tot tijd (fikse) buien vallen. Wat dat betreft, gaan we terug naar de zomers van enkele jaren geleden.

Interessante zomer

Al met al lijkt het dus een interessante zomer te gaan worden, een zomer waarin een zekere ontwikkeling te volgen zal zijn. Voor de liefhebbers van warm zomerweer biedt de verwachting zeker perspectieven, al kan het heel goed zijn dat hun geduld zeker de eerste periode nog wel even op de proef gesteld zal worden. Verder biedt een zomer als deze, als die er zo komt, ook de, de laatste jaren zo door droogte geteisterde natuur van Nederland enig perspectief.