Foto gemaakt door Jolanda Bakker  - In de noordelijke helft van het land vriest het op grote schaal licht.
Foto gemaakt door Jolanda Bakker In de noordelijke helft van het land vriest het op grote schaal licht.
Nu

Eerste officiële vorst van herfst 2022 valt laat

In De Bilt is de temperatuur vanochtend om 10:20 uur gedaald tot -0,2 graden en daarmee is de eerste officiële vorstdag van deze herfst een feit. Gemiddeld valt de eerste vorst in De Bilt op 2 november, dus we zijn dit jaar laat. In het noordoosten is het met -3 graden nog wat kouder.

De laatste keer dat het in De Bilt vroor was op 3 april. Toen daalde de temperatuur tot -4,0 graden en daarna heeft het niet meer gevroren op neushoogte. Aan de grond vroor het bij het hoofdstation dit najaar al wel regelmatig. De eerste nachtvorst vond al plaats op 29 september. Dat was juist wat vroeger dan de gemiddelde datum van 17 oktober.

In 1971 kwam het recordvroeg tot de eerste vorst op normale waarneemhoogte. Op 16 september koelde het namelijk al af tot -0,7 graden. In 2018 was de eerste vorst ook vroeg met op 30 september een temperatuur van -0,1 graad. Vorig jaar moest nog een paar dagen langer dan dit jaar worden gewacht tot de eerste officiële vorst in De Bilt. In 2000 viel de eerste vorst in De Bilt recordlaat. Toen moest zelfs tot 17 december worden gewacht.

Tot eind mei kan het nog vriezen in De Bilt, de meeste late vorst ooit gemeten op het hoofdstation was op 28 mei 1961. Toen koelde het af tot -0,2 graden.

Eerste lokale vorst ook al te laat

Op andere plekken in het land heeft het al gevroren, maar ook daar duurde het bijzonder lang. Op 14 november vroor het in het zuiden een graadje, ruim 3 weken later dan normaal.

Gemiddeld zit er een kleine twee weken tussen de eerste lokale vorst ergens in ons land en de eerste officiële vorst in De Bilt. Nu is die periode veel kleiner. Om te spreken van de eerste officiële vorst moet de temperatuur in De Bilt dalen tot onder het vriespunt. Bij lokale vorst daalt de temperatuur op minimaal één van de 35 KNMI-stations tot onder nul.

Grote verschillen

In het huidige klimaat vriest het zo'n 20 keer langs de Zeeuwse kust, 53 keer in De Bilt en 67 keer in Twente. In het jaar 1917 vroor het recordvaak. Maar liefst 108 nachten in De Bilt en 130 keer in het Drentse Eelde.

Vlissingen is het enige weerstation met enkele jaren zonder vorst. 1988 was het eerste geheel vorstvrije jaar daar. In 2020 bleef het jaar daar opnieuw vorstvrij en ook dit jaar heeft nog geen enkele vorstdag opgetekend in Vlissingen. In De Bilt is 2014 het jaar met de minste vorstdagen, namelijk 14.

Matige vorst

Van vorst gaan we dit weekend door naar matige vorst. Daarvoor moet het kouder dan -5,0 graden worden in ons land. Vanavond kan het in het oosten al matig vriezen en komende nacht lijkt dit ook in De Bilt te gebeuren met minima van -5 of -6 graden. Regionaal vriest het dan zelfs 7 of 8 graden.

Kouderecords worden overigens bij lange na niet gebroken. In 1902 vroor het in De Bilt 9,0 graden en op 20 november 1971 werd de landelijk laagste temperatuur gemeten van -10,0 graden in Dedemsvaart.

Jordi HuirneMeteoroloog en presentator