Laatste 11 decembermaanden verliepen allemaal (zeer) zacht
De laatste decembermaand die kouder verliep dan gemiddeld was de decembermaand van 2010. Sindsdien verliepen alle decembermaanden zachter dan gemiddeld, dat is dus al 11 jaar op rij. Geen enkele maand kent zo'n lange reeks met opeenvolgende zachte maanden. De grote vraag is natuurlijk of daar dit jaar verandering in gaat komen, opvallend is het in ieder geval wel.December 2010 was ook niet zomaar een wintermaand. Er werd een top-5 notering wat betreft koudste decembermaanden sinds 1901 behaald, het kwam op 29 dagen tot vorst in De Bilt en op 12 dagen bleef het er zelfs de hele dag vriezen. Een groot deel van de neerslag viel bovendien in de vorm van sneeuw, waardoor Nederland alleen op 11 en 12 december volledig 'sneeuwvrij' was. Maar sinds die in het geheugen gegrifte decembermaand lijkt winterweer in de eerste maand van de meteorologische winter gewoon niet meer te lukken.
Af en toe een prikje
Tuurlijk, ook in de decembermaanden na 2010 kwam het wel eens tot wat winterse taferelen. Zo viel in december 2017 op veel plekken twee dagen achter elkaar flink wat sneeuw met op de Veluwe zelfs een sneeuwdek van ruim 30 centimeter. En vorig jaar was het op Tweede Kerstdag ook even winter met een marathon op natuurijs en zelfs een deels dichtgevroren Waddenzee. Toch verliepen beide decembermaanden (zeer) zacht met een gemiddelde temperatuur van respectievelijk 4,9 en 5,4 graden. Het langjarig gemiddelde (1991 - 2020) ligt op 4,2 graden en dat is al een halve graad hoger dan 10 jaar eerder.
Ook in een gemiddeld (zeer) zachte winter kan een vorstperiode voorkomen. Een goed voorbeeld is de winter van 2011 - 2012. Die winter verliep gemiddeld ruim een halve graad zachter dan normaal, maar in februari 2012 konden we massaal op de schaats. In Lelystad koelde het toen zelfs af tot -22,9 graden. Maar waar de wintermaanden januari en februari de laatste jaren nog wel eens een vorstperiode wilden opleveren - zoals in februari 2018 of februari 2021 - is dat in december niet gelukt.
Klimaatverandering, maar toch opvallend
Klimaatverandering zorgt ervoor dat de kans op winterweer steeds verder afneemt en ook in het verleden was december altijd al de minst koude wintermaand. Onze brongebieden moeten in december vaak nog verder afkoelen, net als het water van de Noordzee en Oostzee. Maar toch is het opvallend dat al 11 jaar op rij de gemiddelde temperatuur in de maand december boven het langjarig gemiddelde ligt.
Voor geen enkele maand is de reeks warmere maanden op rij zo lang. Zo verliep de maand januari in 2017 en 2021 kouder dan gemiddeld en voor de maand februari was dat het geval in 2018. De laatste (vrij) koude oktobermaand dateert al wel van 2016 en de laatste junimaand met een gemiddelde temperatuur onder normaal was in 2015. Maar geen enkele maand komt dus in de buurt van december. Wel is de kans aanwezig dat de reeks zachte decembermaanden dit jaar wordt onderbroken, gezien de koude start van de maand die eraan zit te komen.
