Uit het niets zomerse onweersbuien in een oktobernacht
In de nacht van donderdag op vrijdag werd ik iets na 02 uur wakker. Eerst dacht ik dat het een droom was, maar het bleek toch echt waar te zijn. Terwijl het afgelopen zomer als maar wachten was op een lokale onweersbui, lukt het nu - notabene in een oktobernacht - wél boven Wageningen en omgeving. Het ging even flink tekeer met stortregens, windstoten en zelfs een 'heat burst'.De weerssituatie in de nacht van donderdag op vrijdag was uitermate gunstig van het ontstaan van stevige onweersbuien, maar dat was me eigenlijk ontgaan. Niet zo gek, want zoiets verwacht je eigenlijk ook niet in de 2e helft van oktober. In de avond krijg ik een paar berichtjes binnen dat de atmosfeer zelfs midden in de nacht zeer onstabiel lijkt te zijn, terwijl in Frankrijk al een enorm onweerscomplex is ontstaan.
Doven de buien uit of niet?
Een grootschalig onweerscomplex boven Frankrijk - dat uiteindelijk voor de meest onweerrijke dag van 2022 in dat land heeft gezorgd - trok 's avonds in noordoostelijke richting naar Duitsland. Boven het noordwesten van Frankrijk ontstonden nieuwe buien die even later ook België bereikten. Echter, vaak doven dat soort buien in de nacht geleidelijk uit.
Dit keer gebeurde echter het tegenovergestelde. Door een combinatie van zeer warme, vochtige lucht uit het zuidwesten en een krachtige wind op hoogte was zelfs zonder de aanwezigheid van de zon genoeg energie beschikbaar voor de onweersbuien. In de zomer was de lucht vaak erg droog, waardoor onweersbuien moeilijk konden ontstaan.
De buien boven België bereikten iets na middernacht de Nederlands-Belgische grens. Weliswaar in duidelijk afgezwakte vorm, maar al snel werden de buien een stuk intensiever. Nabij Den Bosch werden de eerste bliksems al waargenomen en vooral in een gebied van de Betuwe naar de Veluwe ging het flink tekeer. Op sommige plekken viel in korte tijd 15 tot 20 mm regen.
Alles erop en eraan
Iets na 02.00 uur werd ik wakker van een donder, nog twijfelende of het echt onweer was of misschien toch wat anders. Ik keek op de radar en zag inderdaad een flinke onweersbui aankomen. Er waren regelmatig flitsen te zien, op het hoogtepunt zo'n 5 tot 10 per minuut. Het regende steeds harder en op een gegeven moment was er sprake van een heuse wolkbreuk, met een intensiteit van meer dan 100 mm/h.
Een video vanuit Wageningen, genomen door Eoghan Quinn:
Het waaide stevig met flinke windstoten, waardoor de regendruppels hard op de ramen tikten. Iets voor 02.30 uur bereikte het noodweer z'n hoogtepunt met enkele luide knallen. Waarschijnlijk is één van de bliksems ingeslagen op een studentenflat. Veel mensen in de buurt werden wakker. Na drie kwartier keerde de rust weer terug na een toch onverwachts stevige onweersbui. Midden in de nacht, in de 2e helft van oktober.
Heat burst
Wat naast de harde regen, de luide donders en de felle windstoten ook opviel, was een sterke temperatuurstijging vlak voor de onweersbui uit. Op het weerstation van de Wageningen Universiteit steeg de temperatuur binnen enkele minuten maar liefst 3 graden. Dankzij de aanvoer van zeer warme lucht - waar we voorlopig ook nog wel even mee te maken hebben - lag de temperatuur op zo'n 700 meter hoogte midden in de nacht nog op 16 à 17 graden.
Door de sterke dalende luchtstromen voor de onweersbui uit kon de temperatuur in korte tijd stijgen van 12,5 naar 15,5 graden. Zoiets zie je meestal alleen in de zomer, aangezien dat de periode is met de zwaarste onweersbuien. En sowieso is zo'n 'heat burst' vrij zeldzaam. Een ander voorbeeld van zo'n gebeurtenis in ons land was op 25 juli 2019, toen de temperatuur in Zeeland door onweersbuien op de Noordzee om 23.30 uur steeg van 32 naar 36 graden. Overigens kan het nog veel extremer, zo steeg de temperatuur afgelopen zomer in Zuidoost-Frankrijk midden in de nacht plotseling van 22 naar 37 graden.
