Zachte januarimaand 2022 verliep vrij somber, droog en saai

Opvallend was dat januari in het zuiden duidelijk kouder verliep dan in het noorden van het land. De gemiddelde temperaturen liepen uiteen van 4,1 graden in Maastricht (net geen graad boven de normale waarde van 3,2 graden) tot 6,2 graden in Den Helder (2,2 graden boven de normaal van 4,0 graden). In Eindhoven kwam het 13 dagen tot vorst en dat is normaal voor Brabant. De Bilt had 7 vorstnachten (normaal 12) en in Vlissingen vroor het helemaal niet (normaal 7). In Vlissingen wachten ze hoe dan ook nog op de eerste vorstdag van deze winter, iets was sinds begin metingen alleen in 1975, 2014, 2020 en 2021 is voorgekomen. Nergens kwam het tot matige vorst of meer. De laagste temperatuur was -4,9 graden in Twenthe (11 januari). Normaal komt de temperatuur in het oosten 5 keer onder de -5 graden uit, waarvan één keer onder -10 graden.

Hogedrukgebied

Het noord-zuid verloop in de temperaturen in januari had met de ligging van het hogedrukgebied te maken dat het weer lange tijd in zijn greep had. Het bevond zich vaak vlakbij, maar wel steeds ten zuiden van ons land en was met relatief zachte en vochtige lucht gevuld. Omdat de wind vaak uit richtingen tussen west en zuid waaide, kreeg het zuidoosten steeds de koudste variant van de lucht over. Tegelijkertijd was de temperende invloed van de relatief warme Noordzee er de oorzaak van dat de temperaturen in het noordwesten duidelijk hoger bleven.

Verder was het vaak bewolkt en nevelig of zelfs mistig. Het tegenvallende aantal zonuren is hiermee makkelijk verklaard. Het hogedrukgebied zorgde er ook voor dat storingen onze omgeving moeilijk konden bereiken. Daardoor viel er minder regen dan normaal. Vooral tussen 10 en 20 januari speelde mist regionaal steeds een belangrijke rol in het weerbeeld.

Het was meteen warm

De maand begon meteen warm. Aan de flank van een hogedrukgebied boven het Europese continent voerde een zuidelijke tot zuidwestelijke wind zeer zachte lucht naar Nederland. Tijdens de jaarwisseling was het in De Bilt 11,1 graden, alleen in 2007 verliep het jaar nog zachter. Nieuwjaarsdag verliep recordwarm met in De Bilt 13,2 graden, tegen 12,9 graden in 2012. Maastricht kon met 15,1 graden zelfs een recordvroege lokale lentedag aantekenen. Nooit eerder werden zo vroeg in het voorjaar lentetemperaturen van 15 graden of meer gemeten in ons land. Om dit record nog te kunnen verbreken, moeten we voortaan naar uren, minuten en seconden kijken. Ook 2 januari verliep nog nooit zo warm, in Westdorpe werd het 14,5 graden.

Helemaal droog bleef het daarbij niet. Op 2 januari waren de regenmeters in het noorden goed gevuld, in Friesland viel regionaal 24 mm, bijna een halve maandsom. Tot en met 3 januari bleef het zacht, daarna gingen de temperaturen iets omlaag. Het werd wisselvalliger. Af en toe passeerde een gebied met regen, tussendoor kwam ook de zon tevoorschijn en vielen een paar buien. In de loop van 4 januari drong vanuit het noordwesten koudere lucht het land binnen en op 5 januari kregen sommige van de buien een winters karakter. De temperaturen vielen terug naar een niveau van tussen 4 en 7 graden, in de nachten vroor het weleens. Op 4 januari viel in Zuid-Limburg veel neerslag, ruim 20 mm. Op 6 januari zaten de regenmeters in de Achterhoek ook zo vol.

Eindelijk even zon en koudere nachten

De dagen daarna was de zon wat vaker te zien, maar viel soms ook veel regen. Zo viel 8 op 9 januari in een groot deel van het land meer dan 15 mm en regionaal in het midden en westen 25 mm.

Vervolgens werden de nachten kouder. In de ochtend van 10 januari kwam het op veel plaatsen tot lichte vorst, in Eelde vroor het 4,1 graden. De nacht daarna was de koudste van de januarimaand met op de vliegbasis Twenthe bij Enschede de laagste temperatuur. Het koelde er af tot -4,9 graden. Hupsel (Achterhoek) haalde een temperatuur van -4,5 graden. Overdag bleef de gevormde mist hier en daar al hangen, waarbij de temperaturen maar 2 graden boven nul uitkwamen. In Winterswijk kon in de ochtend van de 11e op de ’s nachts geprepareerde natuurijsbaan worden geschaatst.

Januari startte sinds 1996 niet zo mistig

Het was de opmaat naar een sombere periode. Tot aan 19 januari lag steeds een hogedrukgebied in de buurt, gevuld met zachte en vochtige lucht. Tijdens rustige omstandigheden hing op veel plaatsen bewolking, was het nevelig en hing regionaal ook lange tijd mist. Rond de 16e werd die periode even onderbroken toen een paar buien overtrokken, daarna keerde het grijze weer gewoon terug. Vrijwel iedere nacht vroor het wel ergens, als even een opklaring in de bewolking viel, overdag werd het vaak tussen 4 en 7 graden; als de zon scheen wat warmer, in mist juist kouder. Tot 19 januari was januari sinds 1996 niet zo mistig begonnen.

Storm Corrie

Daarna trok de wind aan en kregen we soms (winterse) buien. De mist verdween, maar het bleef vaak grijs. Op 28 en 30 januari klaarde het breed op en kwam eindelijk de zon flink tevoorschijn. Daardoor scheen de zon over de hele maand landelijk maar 9 uur minder dan normaal. Terwijl de zon in Den Helder nog zo'n 75 uur scheen (iets meer dan normaal), moest Hupsel, langs de oostgrens, met 37 uur genoegen nemen.

Op de laatste dag van januari trok storm Corrie over het land. Het KNMI gaf code oranje uit in het noordwesten van het land voor zeer zware windstoten. Langs de westkust en op Texel en Vlieland stond een westerstorm. IJmuiden noteerde een windstoot van 110 km/u. Verder was het, ondanks storm Corrie, erg rustig met landelijk een gemiddelde windsnelheid van 17,3 km/u tegen 20,5 km/u normaal.

Nauwelijks winterse momenten

In heel januari sneeuwde het maar op 4 dagen ergens in ons land, normaal is dit op 11 dagen het geval. Zo eindigde een wintermaand die nauwelijks winterse momenten kende.  De neerslag viel dus meestal in vloeibare vorm, maar met 59 mm was het droger dan de 72 mm die normaal valt gemiddeld over het land. Aan de Zeeuwse kust viel in Cadzand maar 29 mm, tegen 96 mm in Sint Anna Parochie, Friesland.