Een zomers warm tot tropisch hete septemberweek voor de boeg

Na een voor veel mensen ietwat tegenvallende zomer (hoewel de temperatuur vergeleken met die klimatologische normaal zo laag nog niet was), kunnen de zomerliefhebbers de komende week alsnog flink aan hun trekken komen.

'Heatdome' of 'hittekoepel'

Een hogedrukgebied vormt zich momenteel boven West-Europa en strekt zich geleidelijk steeds meer uit over Centraal-Europa. Uiteindelijk komt dat hogedrukgebied met de kern net ten (noord)oosten van ons te liggen. Hierdoor draait de wind bij ons naar zuidoostelijke richting.

Opvallend genoeg is dat hogedrukgebied, vooral ook op grote hoogte, gevuld met zeer warme lucht. Daardoor heeft het hogedrukgebied de kenmerken van een zogenaamde 'heatdome', in het Nederlands ook wel 'hittekoepel' genoemd.

Die hittekoepels ontstaan als volgt: dalende lucht warmt op. Hoe sterker de daalbewegingen zijn, hoe warmer de bovenlucht kan worden. Dat komt ook doordat de dalende lucht dichtbij het aardoppervlak de aardse thermiek tegenkomt. Botsen die twee luchtmassa’s, met tegengestelde bewegingsrichtingen, op elkaar, dan ontstaat op relatief geringe hoogte boven het aardoppervlak (door het samendrukken van de lucht) een extra warme laag, die als een deken gaat fungeren. De zon hoeft daarna alleen de lucht onder die deken nog maar op te warmen. Vaak gaat het om een relatief dunne laag.

Het gevolg is dat temperaturen onder die warmbloedige hogedrukgebieden, vlakbij het aardoppervlak, flink kunnen oplopen.

Steeds meer zon en oplopende temperaturen

Vandaag merken we al de eerste gevolgen van dat opbouwende hogedrukgebied. Begon de dag hier en daar nog mistig en grijs, daar schijnt de zon inmiddels vrij wel overal. Er komt wel wat sluierbewolking voor, maar die doet niet veel af aan het mooie weer. De temperatuur is inmiddels al gestegen tot boven de 20°C in het zuiden van het land, en zal vandaag (zondag) doorstijgen naar maxima van 21-25°C. Het zuiden kan daarmee al de eerste zomerse dag van deze reeks te pakken krijgen.

Komende nacht dalen de minima naar lokaal 7 graden in het noordoosten tot zo'n 14 graden in het zuidwesten. Vooral in het noorden kan nog nevel of mist ontstaan.

Morgen is de mistkans kleiner, vooral in het noorden zou de dag lokaal nog mistig kunnen beginnen. Verder staat het weerbeeld vooral in het teken van de zon. De dunne sluierbewolking die overdrijft, doet daar weinig aan af. De temperaturen gaan dan al op grote schaal oplopen naar zomerse waarden van 25°C of meer.

Tropisch warm

Vanaf dinsdag is het ook met de sluierbewolking zo goed als gedaan. In vrijwel het hele land, met uitzondering van het uiterste noorden, stijgt de temperatuur dan ruimschoots naar zomerse waarden van 25°C of meer. In het zuidoosten zou dan lokaal zelfs de 30°C aangetikt kunnen worden.

Rond woensdag en donderdag komt de 'bel' met de warmste (boven)lucht vrijwel stil boven onze omgeving te liggen. Door sterk dalende luchtbewegingen is er waarschijnlijk geen wolkje aan de lucht en daarbij heeft de zon alle ruimte om het onderste deel van de atmosfeer gedurende de dag op te warmen. Het gevolg is dat nog wat warmere dagen volgen, met temperaturen van een graad of 24 op de Wadden, 28 of 29°C in het binnenland en tropische waarden van (ruim) 30°C in het zuiden en oosten.

Lees hier: zo heet kan het in september nog worden.

Aanhoudende hitte

Het bijzondere aan de aankomende hitte is vooral de duur. Septemberhitte komt vaker voor (zie bovenstaande link), maar is vaak niet van lange duur. Maar ook aan het eind van komende week lijkt het zeer warme weer in ons land nog aan te houden. Na donderdag verliest het hogedrukgebied weliswaar wat invloed, maar de warme (boven)lucht en zuidoostelijke stroming houden stand. De temperaturen blijven daardoor vergelijkbaar met de dagen ervoor.

Het blijft daarbij ook flink zonnig, al neemt de kans op een klein beetje bewolking wel wat toe. Pas aan het eind van het komende weekend en het begin van de week erna zien we een verandering optreden in de weerkaarten, die vanaf maandag 11 of dinsdag 12 september dan geleidelijk voor wat afkoeling zou moeten zorgen. Gezien de lange termijn is het echter nog maar afwachten wanneer en hoe die omslag precies plaats gaat vinden.

Hittegolf?

Als de huidige weerkaarten uitkomen zoals ze nu zijn, is de kans op een regionale hittegolf in het zuiden en oosten vrij groot. Om te voldoen aan een hittegolf moet er tenminste 5 dagen achtereen sprake zijn van een maximumtemperatuur van 25°C of meer, waarvan tenminste 3 dagen een maximum van 30°C of meer. Aan die reeks van 5 zomerse dagen gaan we sowieso voldoen. Op dit moment is de kans op een reeks van tenminste 7 of 8 dagen boven de 25°C in het binnenland namelijk zeer groot.

De kans dat de 30°C gehaald gaat worden is ook groot, vooral dus in het oosten en zuiden. Of dat ook 3 keer in de deze reeks gaat gebeuren op eenzelfde plek is nog even afwachten, maar ook die kans is behoorlijk groot. Dit betekent dus dat we mogelijk aan de vooravond van een regionale septemberhittegolf staan, iets dat bijzonder zeldzaam is. Verder staan meerdere datumrecords op het punt verbroken te worden. Het all-time septemberrecord van 35,1°C graden in Gilze-Rijen op 15 september 2020 lijkt op dit moment nog wel te hoog gegrepen. Het verschil is wel weer dat de hitte deze keer dus een stuk langer aanhoudt.

Uiteraard houden we jullie de komende dagen op deze website op de hoogte van de bijzondere septemberhitte! Hou ook ons weerbericht in de gaten.