Foto gemaakt door NASA - Atlantische Oceaan - Het is een drukke bedoening op de Atlantische Oceaan. Op de satellietbeelden van gisteren waren 4 tropische systemen te zien; Franklin, Gert, Idalia en Jose.
Foto gemaakt door NASAAtlantische OceaanHet is een drukke bedoening op de Atlantische Oceaan. Op de satellietbeelden van gisteren waren 4 tropische systemen te zien; Franklin, Gert, Idalia en Jose.
Nu

Ondanks El Nino een drukke bedoening op de Atlantische Oceaan

Al enige tijd is sprake van een El Nino. Bij het natuurlijke weersverschijnsel El Niño is het zeewater rond de Evenaar in de Stille Oceaan warmer dan normaal, wat wereldwijd invloed heeft op het weer. Één van die invloeden is een gemiddeld genomen rustig(er) orkaanseizoen op de Atlantische Oceaan. Maar daar is dit jaar weinig van te merken. Het was de afgelopen tijd een drukke bedoening op de Atlantische Oceaan met tropische stormen en orkanen, bovendien liggen er nog meer op de loer.

Die piek van het orkaanseizoen op de Atlantische Oceaan valt doorgaans van augustus t/m oktober. Daarbij telt de maand augustus gemiddeld 3 à 4 tropische systemen die een naam krijgen. Daarvoor moet de windsnelheid minimaal 63 km/h bedragen. Hoewel een El Nino gemiddeld resulteert in minder tropische stormen, konden deze augustusmaand maar liefst 6 stormnamen worden afgestreept.

El Nino vs. Warm zeewater

Er zijn drie belangrijke factoren die een rol spelen bij de formatie van tropische systemen. Als eerste moet het zeewater warm genoeg zijn. Hoe warmer het zeewater, des te meer energie er beschikbaar is. Daarnaast is het belangrijk dat er genoeg vocht aanwezig is in het gebied rondom het tropische systeem. Tot slot mag er niet al te veel windschering aanwezig zijn. Windschering is de verandering in windsnelheid of -richting met de hoogte. Het verstoort namelijk de organisatie van tropische depressies.

In het geval van een El Nino is gemiddeld genomen meer windschering aanwezig boven het Atlantisch gebied dan tijdens een La Nina of neutrale situatie in de Stille Oceaan. Daar is dit jaar echter geen sprake van. Bovendien is het zeewater in het hele Atlantisch gebied (veel) warmer dan normaal. Waar een zeewatertemperatuur van 26°C normaal gesproken al voldoende is voor het vormen van tropische stormen, zijn er nu veel plekken met een watertemperatuur van 29 tot 31 graden. Al vanaf het begin van de zomer is het zeewater in de Atlantische Oceaan ongekend warm.

Foto gemaakt door ClimateReanalyzer - Zeewatertemperaturen op de Atlantische Oceaan, in de Golf van Mexico en de Caribische Zee.
Foto gemaakt door ClimateReanalyzerZeewatertemperaturen op de Atlantische Oceaan, in de Golf van Mexico en de Caribische Zee.

4 stormen in minder dan 2 dagen

Na een tijdelijke periode van rust op de Atlantische Oceaan van eind juli tot half augustus ging het ineens los. In een tijdspanne van slechts 39 uur vormden zich vier nieuwe tropische stormen; Emily, Franklin, Gert en Idalia. Een nieuw record, want in 1893 en 1980 vormden zich vier stormen in een tijdspanne van 48 uur. Franklin en Idalia groeiden uit tot Major Hurricanes, orkanen van de 3e categorie of hoger.

Idalia zorgde voor grote schade in onder andere Florida. Was Idalia op 29 augustus om 7 uur (Nederlandse tijd) nog een tropische storm met windsnelheden van zo'n 110 km/h, iets meer dan een dag later was ze uitgegroeid tot een orkaan van de 4e categorie met windsnelheden van bijna 210 km/h. Deze snelle intensivering werd mede mogelijk gemaakt door de extreem hoge zeewatertemperaturen van 30 tot 32 graden.

Foto gemaakt door NASA - Een satellietbeeld genomen op 29 augustus met links orkaan Idalia en rechts orkaan Franklin.
Foto gemaakt door NASAEen satellietbeeld genomen op 29 augustus met links orkaan Idalia en rechts orkaan Franklin.

Nieuwe orkaan?

Ex-orkaan Franklin is inmiddels een normale, niet-tropische stormdepressie geworden en heeft daarbij tropische storm Jose 'geabsorbeerd'. Maar daarmee is het nog allesbehalve rustig op de Atlantische Oceaan. De restanten van Gert zijn na 11 dagen weer uitgegroeid tot een tropische storm en ten westen van Afrika is tropische depressie twaalf aangesterkt tot storm Katia. Verder lijken de restanten van ex-orkaan Idalia weer te gaan hergroeperen tot een tropische storm in de buurt van Bermuda.

Foto gemaakt door National Hurricane Center (NHC) - Als Idalia haar tropische status weer terugkrijgt zijn er drie tropische stormen actief, maar de meeste aandacht gaat uit naar een potentiële tropische depressie in het zuiden.
Foto gemaakt door National Hurricane Center (NHC)Als Idalia haar tropische status weer terugkrijgt zijn er drie tropische stormen actief, maar de meeste aandacht gaat uit naar een potentiële tropische depressie in het zuiden.

De meeste aandacht gaat momenteel echter uit naar een tropical wave die net vanaf het Afrikaanse continent de Atlantische Oceaan op is getrokken. Hoewel het nog te ver weg is om te speculeren over de precieze trekrichting, zijn de meeste weermodellen het er wel over eens dat deze 'golf' van tropische activiteit kan gaan uitgroeien tot een (zware) orkaan. Er zal namelijk voldoende vocht aanwezig zijn, de zeewatertemperaturen zijn erg hoog én - dus best atypisch voor een El Nino - er zal ook maar weinig windschering zijn. Op het moment dat sprake is van een ten minste een tropische storm zal deze waarschijnlijk de naam 'Lee' krijgen.

Mochten er volgende week interessante ontwikkelingen zijn rond dit potentiële tropische systeem (of een andere), dan houden we je daar natuurlijk van op de hoogte.

Jelmer van der GraaffMeteoroloog