Winter 2023 is begonnen: voor het eerst eventjes wit!

De winterkou uit het oosten zorgde vannacht al voor lage temperaturen. De Bilt noteerde gelijk al de eerste officiële matige vorst en in Twente koelde het af tot -8,8 graden. In het noorden was het wat minder koud met enkele lichte sneeuwbuitjes, maar tot een witte wereld leidde dat niet. Vanmiddag trok een neerslaggebied naar het noordoosten en kwam daar in aanraking met de koude lucht. Daardoor sneeuwt het op sommige plekken al even en dat zal in de loop van de avond op steeds meer plekken in het noordoosten het geval zijn.

Mooi op tijd

De eerste sneeuw valt mooi op tijd. In het huidige klimaat, van 1991 tot en met 2020, blijft de eerste sneeuw gemiddeld op 3 december liggen. De eerste sneeuw valt steeds later en voor het eerst ooit is de grens verschoven van de meteorologische herfst naar de meteorologische winter, die 1 december begint. Tussen 1961 en 1990 was het op 22 november gemiddeld voor het eerst ergens in ons land wit.

Vorig jaar viel de eerste sneeuw ook mooi op tijd, op 27 november was het in delen van het land wit. In 2020 was het bijzonder laat wit, namelijk pas op 29 december. In de winter van 2019/2020, de sneeuwarmste ooit, viel de eerste sneeuw nog later. Op 22 januari was het in Limburg wit door uitsneeuwende mist en pas eind februari kregen andere plekken in het zuiden de eerste sneeuw die bleef liggen. Op de meeste plekken verliep de winter echter compleet groen. De eerste sneeuw viel toen overigens nét niet recordlaat, want in 2007 moesten we wachten tot 23 januari.

Soms al sneeuw in oktober

Het vroegste laagje sneeuw ooit viel in ons land op 12 oktober 1975 in de late avond op de Vaalserberg. Een dag later was het ook in lagere delen van ons land wit. Ook in 1973 (18 oktober), 2003 (24 oktober) en in 1922 en 1998 (30 oktober) viel op meerdere plekken al sneeuw in oktober, soms wel 5 cm!

Aantal sneeuwdagen gehalveerd

Het aantal dagen met een sneeuwdek is afgelopen dertig jaar drastisch afgenomen en dat komt door de klimaatopwarming. Tussen 1961 en 1990 lag er elke winter op gemiddeld 19 dagen een sneeuwdek. Tussen 1991 en 2020 is dit aantal gedaald tot 10 witte dagen gemiddeld over het land.

Als we kijken naar het totaal aantal dagen waarop er ergens in Nederland sneeuw ligt in het winterseizoen, dan was dit aantal dagen tussen 1961 en 1990 gemiddeld 51 en daarvoor lag dit aantal nog wat hoger. Afgelopen 30 jaar is dit aantal snel afgenomen naar 32 dagen. Een forse daling dus.

Winter van 1963 bijna 3 maanden wit!

In de strenge winter van 1963 lag er een pak sneeuw vanaf vóór kerstdagen tot in maart. De winter telde gemiddeld over het land maar liefst 73 dagen met een sneeuwdek, een absoluut record! Het aantal witte dagen varieerde landelijk van 57 in het Zeeuwse Kerkwerve tot 84 in Groningen. Op 93 dagen lag er ergens in Nederland een sneeuwdek en deze periode was aaneengesloten van 21 december tot 10 maart.

In de koude kwakkelwinters van 1979 (landelijk gemiddeld 60 sneeuwdekdagen, tweede plek) en 1970 (landelijk gemiddeld 55 sneeuwdekdagen, vijfde plek), lag er gemiddeld over het land op wat minder dagen sneeuw dan in 1963. Maar in het noorden was de winter nóg sneeuwrijker. Zo lag er in de winter van 1979 op maar liefst 101 dagen ergens in het land een sneeuwdek en in 1970 was dit op 117 dagen het geval, een record.

Drie jaren zonder sneeuwdek

Slechts drie jaren kwam het niet tot een sneeuwdek (gemiddeld over het land). Dit gebeurde voor het eerst in 1990, daarna volgden 2014 en 2020. De 'winter' van 2020 was de sneeuwarmste sinds het begin van de landelijke sneeuwmetingen in 1930. Ten noorden van de grote rivieren bleef de hele winter groen. In het zuiden was het regionaal op 3 verschillende dagen een beetje wit.