Lente 2021 was opvallend koud en nat

De lente begon met een relatief vlakke maartmaand. In de nachten was het soms nog behoorlijk koud. Zo daalde de temperatuur op 6 maart in het Gelderse Deelen naar -6,8 graden. Sinds het voorjaar van 2013 was het niet zo laat in het seizoen zo koud. Daarna werd het even flink onstuimig met op 11 maart de eerste officiële lentestorm van dit jaar. De Houtribdijk noteerde een zeer zware windstoot van 124 km/u. Het meeste opvallende van maart was de afsluiting. Nadat de temperaturen lange tijd iets onder normaal hadden gelegen, eindigde de maand recordwarm. Met een naar zuid draaiende wind kon even heel warme lucht onze omgeving bereiken. In korte tijd spurtten de temperaturen omhoog en op de zonnige 31 maart werd in Arcen met 26,1 graden zelfs de hoogste temperatuur ooit in maart aangetekend.

Van extreme voorjaarswarmte naar sneeuwbuien

Lang duurde het warme weer niet, want met de start van april was ook de koude lucht weer terug, en hoe. In de eerste helft van april werd op maar liefst 10 dagen ergens in het land (natte) sneeuw geregistreerd tegen 2,5 dagen normaal. In 1977 was dit aantal voor het laatst zo hoog en sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw was april slechts 4 keer nog sneeuwrijker. Op 5 dagen was het ergens in ons land wit en dat was sinds 2001 niet meer voorgekomen (toen 7 dagen). Op 7 april lag in het noorden, oosten en zuiden op grote schaal 1-7 cm en groeide het sneeuwdek in de Limburgse heuvels hier en daar tot boven 15 centimeter aan. In combinatie met de wind leverde dat hier en daar zelfs stuifsneeuw op. Sinds 14 april 1999 werd er niet op zulke grote schaal zoveel sneeuw gezien in de grasmaand.

De tweede helft van de maand verliep een stuk zonniger en het bleef tot 29 april grotendeels droog. Door hogedrukgebieden boven Scandinavië waaide de wind een tijd uit het noordoosten. De nachten bleven koud met lichte vorst, overdag werd het een stuk aangenamer met in het binnenland ruim 15 graden. Vanaf 21 april werd het in het noorden weer opvallend koud met maxima rond of onder 10 graden. Verder naar het zuiden was het iets minder koud. Het aantal vorstdagen was uiteindelijk zeer groot, Eelde noteerde er 18 en dat was het hoogste landelijke aantal sinds 1929.

Kou houdt ook in mei aan

Na een wat warmer slot van april, hield het koude weer ook het grootste deel van de meimaand aan. Het was lange tijd wisselvallig met steeds weer terugkerende buien, op 5 en 6 mei lokaal ook met smeltende sneeuwvlokken. De eerste week van mei lagen de temperaturen daarbij ver beneden normaal. In de vroege ochtend van de 7e bracht een storing die over het zuiden van Nederland trok zelfs op grotere schaal sneeuwval. Hier en daar kwam korte tijd een laagje van 2 centimeter tot stand. Na 1981 was het nooit meer voorgekomen dat het op 3 dagen in mei ergens in ons land sneeuwde.

Natste mei sinds 1983

In de weken daarna gingen de temperaturen wat omhoog, maar bleven de meeste dagen duidelijk kouder dan normaal. Een hogedrukgebied, dat hardnekkig in de buurt van IJsland lag, hield grote delen van Europa in de koude lucht. In combinatie met de wel sterker wordende zon, ontstonden steeds weer buien die ervoor zorgden dat in Nederland de meimaand tot de natste sinds 1983 uitgroeide. Landelijk viel maar liefst circa 104 mm tegen 56 mm normaal. Aan het einde van de maand was het landelijk gemiddelde neerslagtekort helemaal weggewerkt. Heel anders dan de droogte in voorgaande jaren.

Zomerse eendagsvlieg en tweede lentestorm

Opvallend was de zomerse uitschieter op zondag 9 mei. In De Bilt werd het 24,9 graden, waardoor de eerste officiële zomerse dag op 1 decimaal na niet werd gehaald. Verder in het binnenland werd het wel zomers met 25-27 graden. Arcen noteerde de hoogste temperatuur van deze lente met 27,7 graden. Op 21 mei bracht een klein lagedrukgebied aan de westkust nog even een kortdurende zuidwesterstorm. Pas tegen het einde van de meimaand verbeterde het weer en kwam het uiteindelijk toch nog tot een paar zonnige en warme dagen, maar zomerse warmte bleef uit.

Koud en sneeuwrijk, vroeger heel normaal

Uiteindelijk viel deze lente op 14 dagen ergens in het land (smeltende) sneeuw, tegen 9 dagen normaal in het huidige klimaat. Het was het hoogste aantal sneeuwdagen sinds de lente van 2013, toen het op 22 dagen ergens in het land sneeuwde. In het oude klimaat, tussen 1961 en 1990, was de norm nog 18 dagen met ergens sneeuw in het land. Het was deze lente op 6 dagen ergens wit in het land, tegen 5 dagen normaal. In het oude klimaat (1961-1990) was het nog 11 keer ergens wit in de lente. Oftewel, een koude en sneeuwrijke lente zoals deze was vroeger heel normaal, maar is deze eeuw uitzonderlijk geworden.

Koudste lente sinds 2013

De gemiddelde lentetemperatuur komt dit jaar op 8,1 graden uit, 1,8 graden onder de 9,9 graden die tegenwoordig in de lente gebruikelijk is. Op de ranglijst van koudste lentes sinds 1901 is dat een 35e plaats. Kijk je naar de afwijking ten opzichte van normaal dan haalt de lente van 2021 zelfs een 3e plaats, na de lentes van 1962 (afwijking 2,0 graden) en 2013 (afwijking 2,2 graden).

Van de drie lentemaanden was vooral mei met gemiddeld circa 104 millimeter aan neerslag erg nat. Normaal in mei is 56 millimeter en de voorbije meimaand was alleen in 1923 en 1983 nog natter. April (met landelijk 42 millimeter regen tegen 41 millimeter normaal) en maart (met 46 millimeter tegen 45 millimeter normaal) hadden ongeveer de normale hoeveelheid regen. De lente als geheel komt landelijk op circa 192 millimeter regen uit, tegen 154 millimeter normaal. In 2006 was de lente voor het laatst natter.

Neerslagtekort weggewerkt

Het gemiddelde neerslagtekort in Nederland bedroeg vlak voor het einde van de lente nog 0 millimeter en bleef in de laatste dagen beneden 10 millimeter. Alleen in 1923 bedroeg het neerslagtekort aan het einde van de lente 0 millimeter. De lentes van 1945 en 1983 eindigden met een tekort van 4 millimeter en daarna volgen de lentes van 1979 en 2000 met tekorten van respectievelijk 8 en 9 millimeter.

Van de drie lentemaanden was april duidelijk de zonnigste. Toen scheen de zon landelijk 221 uur, tegen 196 uur normaal. Ook maart was met 158 zonuren tegen 146 zonuren normaal wat zonniger dan gebruikelijk. In mei vielen de zonuren tegen. De laatste lentemaand schopte het tot 200 zonuren, tegen 225 zonuren normaal. En dat terwijl mei vorig jaar nog bijna de zonnigste meimaand ooit was. De lente als geheel kwam dit jaar op 579 zonuren en dat is wat meer dan de normale 567 uur.

Veel vorst, weinig warme dagen

Uiteindelijk daalde de temperatuur in De Bilt 16 keer onder het vriespunt tegen 12 keer normaal. Het kwik kwam één keer onder 5 graden uit en dat is precies normaal. Het aantal warme dagen komt uit op 5 tegen 16 twintigers normaal. In 2015 telde de lente voor het laatst slechts 5 dagen van 20 graden of warmer en twaalf lentes telden nog minder warme dagen. Zomerse dagen kwamen in De Bilt niet voor, tegen 4 dagen van 25 graden of meer gemiddeld.