Uitzonderlijke warmte in Peru door naderende El Niño

Eerder kwam al in het nieuws dat de gemiddelde zeewatertemperatuur van de Stille Oceaan in het gebied tussen 60 graden noord en 60 graden zuid tot een recordhoge waarde van 21,1 graden is opgelopen. Ook hierin zie je duidelijk de effecten van de naderende El Niño.

La Niña voorbij

Na met korte onderbrekingen drie jaar steeds van de partij te zijn geweest, is La Niña nu eindelijk voorbij. Sinds kort is de situatie in het zeegebied langs de evenaar tussen Zuid-Amerika aan de ene en Indonesië en Australië aan de andere kant van de Grote Oceaan weer neutraal. De wereld kan zich nu voor een El Niño gaan opmaken, die waarschijnlijk in de maanden juli tot en met september begint en daarna langere tijd aanhoudt.

La Niña is een koude zeestroom langs de evenaar, tussen Zuid-Amerika en het gebied van Australië en Indonesië. De zeestroom ontstaat als de passaatwinden in het gebied sterker zijn dan normaal. Bij de kust van Zuid-Amerika welt dan koud zeewater op uit de diepzee en wordt van daar door de oostelijke winden naar het westen gedreven. Warmer dan normaal zeewater hoopt zich juist op bij Indonesië en Australië. El Niño is het warme broertje van La Niña. Feitelijk verloopt alles dan precies tegengesteld.

Grote invloed op het wereldwijde weer

Er zijn weinig fenomenen die zo’n grote invloed op het weer hebben als El Niño en La Niña. Tijdens een La Niña valt in grote delen van Zuid-Amerika (veel) minder regen dan normaal, door het aanwezige koude zeewater daar. Het noordoosten van het werelddeel (waar onder andere Suriname ligt) is juist natter. Meer regen dan anders valt ook in Indonesië en in het oosten van Australië, de gebieden waar het warme zeewater zich ophoopt.

Beide kanten van de Oceaan waren de afgelopen jaren vaak in het nieuws. Er werd bericht over de grote droogte in delen van Zuid-Amerika, maar ook over het natte weer in het noordoosten. De regen in het oosten van Australië maakte meer dan eens koppen. Na de extreme droogte met de verschrikkelijke bosbranden in de jaren ervoor, ging het de laatste 3 jaar vooral over overstromingen, extreme regenval en over het feit dat het water op alle plekken, waar het daarvoor was verdwenen, weer terugkeerde.

Zuidwesten VS

Groot was de invloed van La Niña ook in de Verenigde Staten. Het zuidwesten beleefde een dramatische droogte. De stuwmeren staan er nog steeds recordlaag. Tegelijkertijd kwam het er tijdens de zomers tot verschroeiende hittegolven. Verder naar het noorden was het wel natter en haalde de kou tijdens de winters af en toe fel uit. Een enkele van die koudegolven rolde door naar het zuiden en deed ook een staat als Texas aan.

Nog verder bij de bron vandaan waren de moessons en India en vooral in Pakistan natter dan normaal. Meerdere keren zagen we dramatische beelden van gebieden die onder een dikke laag water waren verdwenen en waar de inwoners huis en aard verloren. In de Hoorn van Afrika werden tezelfdertijd meerdere regentijden overgeslagen. In landen als Ethiopië heerst nu een dramatische droogte en is op veel plaatse van hongersnood sprake.

Europa

Europa ligt het verst bij het brongebied van El Niño en La Niña vandaan. Hier is het dan ook het lastigste om aan te geven wat de gevolgen van de twee fenomenen voor het weer bij ons zijn. Toch waren er de afgelopen jaren meteorologen die een samenhang vermoedden tussen het hardnekkig voorkomen van hogedrukgebieden boven het zuiden en midden van Europa en La Niña. Grote droogtes in delen van Frankrijk, het Alpengebied, Italië en vrijwel heel het Middellandse Zeegebied, tot en met Turkije en de omgeving van de Zwarte Zee aan toe, hingen ermee samen. Ook in Nederland kregen we er ons deel van mee. Op enkele uitzonderingen na, verliepen het voorjaar en de zomer steeds droog. Met ook bij ons terugkerende hittegolven en de bijbehorende schade voor de verdroogde natuur. Ook landbouw en veeteelt hadden veel last van het opstandige weer.

Veranderingen in het wereldwijde weer

Nu er een einde aan La Niña is gekomen en El Niño op het punt van beginnen staat, ligt het voor de hand te verwachten dat het wereldwijde weer de komende tijd flink op de schop zal gaan. Australië en Indonesië bijvoorbeeld maken zich al op voor de droogte die er daar ongetwijfeld aan zit te komen, met straks in Indonesië ook weer de rook van de bosbranden, die op veel plaatsen zullen ontstaan. Datzelfde geldt voor de gebieden in het noodoosten van Zuid-Amerika, inclusief het Amazonegebied. Ook daar wordt het een stuk droger en zullen bosbranden de komende tijd ongetwijfeld om zich heen grijpen.

Op de plekken in Zuid-Amerika waar het de afgelopen jaren zo droog is geweest, zal het weer gaan regenen. Mogelijk krijgt de Atacamawoestijn in Chili daarvan ook wat mee. In het zuidwesten van de VS is de neerslag al begonnen. Verder gaan de temperaturen in de kustgebieden, waar het zeewater stukken warmer wordt, flink omhoog. Dat blijkt de afgelopen weken in Peru dus duidelijk al het geval te zijn.

Californië was de laatste tijd vaak in het nieuws, niet alleen vanwege de regen en de stormen die staat de afgelopen winter teisterden, maar ook vanwege de sneeuw in de bergen. Voor deze regio is de komst van El Niño goed nieuws. Eindelijk kan er weer wat water bijkomen, hopelijk ook in de stuwmeren. En wordt de zomerhitte er wat getemperd.

Fatsoenlijke regentijd

Voor de Hoorn van Afrika ligt mogelijk eindelijk een fatsoenlijke regentijd in het verschiet. Tegelijkertijd vlakt de moesson in India en Pakistan wat af, wat daar in sommige regio’s ook tot droogte kan leiden. Voor ons in Europa zijn de gevolgen duister. Als er inderdaad een relatie was tussen de droogte in het zuiden en midden van Europa (en eigenlijk dus ook bij ons) en La Niña, dan kunnen we wellicht enkele wat nattere jaren tegemoetzien. Voor de Alpenregio zou dat heel goed nieuws zijn. Voor het zuiden van Europa is het maar de vraag of er iets verandert. Veel meer nog dan met El Niño en La Niña lijk de droogte daar met klimaatverandering samen te hangen. En met het feit dat de klimaatzones in Europa noordwaarts opschuiven. De Sahara steekt er als het ware de zee over.

De tijd zal het leren. We blijven het op deze plaats in elk geval allemaal voor je volgen.